عفونت گوش کودکان – علائم ، تشخیص و درمان

 عفونت گوش کودکان بیماری بسیار شایعی است. کودکان همیشه مستعد ابتلاء به این بیماری می باشند. آنها تقریبا از هر سه بار كه دچار سرماخوردگی می‌ شوند، در دو مورد آن به عفونت گوش نیز مبتلا می شوند. کودکان بیشتر از بزرگسالان مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند زیرا کانال گوش آن ها کوچکتر است و مایعات را به درستی تخلیه نمی کند. علاوه بر این سیستم ایمنی کودک نابالغ و ضعیف است و به همین دلیل احتمال ابتلا به عفونت گوش در کودکان افزایش می یابد. به طور کلی سه نوع عفونت گوش وجود دارد. این تقسیم بندی بر اساس محلی که این عفونت ها ایجاد می شوند تعیین شده است که شامل گوش داخلی، میانی یا خارجی است و در هر کدام از این قسمت ها ممکن عفونت ایجاد شود. عفونت نواحی مختلف گوش علامت مخصوص به خود را نشان می دهد. در ادامه شما را با درمان عفونت گوش کودکان و علائم و درمان این بیماری در بخش های مختلف بیرونی، میانی و داخلی آشنا خواهیم کرد.

عفونت گوش بیرونی در شناگران 

عفونت کانال گوش بیرونی که اغلب در افرادی که زیاد شنا می کنند اتفاق می‌افتد به این دلیل است که گوش شناگران همیشه مرطوب است و محیط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری ها و سایر میکروارگانیسم های بیماری زا فراهم می کند.

علل عفونت گوش شناگران

پوست نقش محافظ در برابر باکتری ها و قارچ ها در کانال گوش و گوش بیرونی را ایفا می کند. اما هنگامی که این حفاظ پوستی که مانند سد دفاعی است از بین برود، باکتری ها یا قارچ ها می توانند به گوش حمله کنند و باعث عفونت گوش در کودک شناگر شوند. این نوع عفونت به بیماری عفونت گوش شناگر یا عفونت گوش خارجی نیز معروف است که در اثر وجود رطوبت بیش از حد در مجرای گوش یا وارد شدن جسم خارجی به اعماق کانال گوش ایجاد می شود.

شنا یا دوش گرفتن باعث تغییر حالت اسیدی کانال گوش می شود و باعث می شود تا باکتری ها یا قارچ ها بتوانند به گوش حمله کنند. همچنین پوست کانال گوش یا مجرای داخل گوش ممکن است دچار خراشیدگی شود و یا بر اثر استفاده از گوش پاک کن یا سایر اشیا آسیب ببیند. مواد شیمیایی هم ممکن است باعث تحریک پوست و ترک خوردگی آن در کانال گوش شود و احتمال عفونت گوش کودک را افزایش دهد.

علائم عفونت گوش بیرونی 

عفونت گوش کودکان ممکن است به دلیل شنا کردن باشد. عفونت گوش بیرونی در شناگران معمولاً با درد همراه است که طی یک یا دو روز اول بعد از عفونت شروع می شود و به خصوص هنگام لمس یا کشیده شدن گوش درد شدیدتر می شود. علائم عفونت گوش شناگر شامل موارد زیر است: 

• درد گوش (تقریباً همیشه فقط یک گوش را درگیر می کند)
• خارش مجرای گوش
• قرمزی گوش خارجی
• تورم در کانال گوش
• ترشح مایع یا چرک از گوش که ممکن است به رنگ روشن، سفید، زرد یا گاهی اوقات همراه با خونریزی وبوی ناخوشایند باشد 
• لخته شدن چرک ها و بسته شدن مجرای ورودی گوش
• اختلال در شنوایی
• زنگ زدن گوش (وزوز گوش) و سرگیجه یا احساس دوران (سرگیجه)
• احساس پر بودن یا سنگین بودن گوش
• درد در صورت یا گردن
• تورم غدد لنفاوی

درمان عفونت گوش بیرونی ( عفونت گوش شناگر ): قطره دارویی و درمان خانگی

درمان عفونت گوش کودکان شناگر شامل اجتناب از شنا، داروهای مسکن ضد درد بدون نسخه و احتمالاً آنتی بیوتیک است. پزشک ممکن است داروهایی را برای تسکین و درمان موقتی علائم عفونت گوش کودک شامل درد و التهاب تجویز کند و برای پاکسازی گوش نیز راهکارهایی توصیه کند. داروهای خانگی برای درمان عفونت گوش کودک شناگر شامل شستشوی گوش با استفاده از پد گوش پاک کن گرم به همراه سرکه سفید به منظور تنظیم pH طبیعی کانال گوش و کاهش تورم است.

تشخیص عفونت گوش کودک

تشخیص عفونت گوش کودک با معاینه داخل گوش و با استفاده ازابزاری به نام اتوسکوپ انجام می شود. پرده گوش در حالت سالم به طور طبیعی دارای رنگ صورتی مایل به خاکستری است که در تصویر زیر نشان داده شده است. پرده گوش سالم شفاف و صاف است، در حالی که پرده گوش آلوده متورم و قرمز رنگ است. پزشک همچنین ممکن است یک معاینه به وسیله تمپانومتری انجام دهد، که با استفاده از آن چگونگی پاسخ گوش به تغییر فشار هوا در داخل گوش را اندازه می گیرد. آزمایش شنوایی سنجی نیز یکی از روشهای متداول برای تشخیص عفونت گوش کودک است، به خصوص برای کودکانی که در هر دو گوش آنها مایعات تجمع کرده است. در صورتی که علائم مربوط به مشکلات ایمنی هم مشاهده شود پزشک انجام آزمایش خون را نیز برای بررسی های دقیق تر تجویز می کند. 

عفونت گوش میانی

عفونت گوش میانی یک عفونت شایع گوش است که در اثر فعالیت باکتری ها و ویروس ها ایجاد می شود. تورم ناشی از عفونت تنفسی فوقانی یا حساسیت می تواند شیپور یا لوله استاش را مسدود کند و مانع از رسیدن هوا به گوش میانی شود. ایجاد خلاء و مکش باعث می شود مایعات و میکروب ها از بینی و گلو به گوش میانی کشانده شوند. به دلیل اینکه لوله ها در اثر تورم مسدود شده است، مایعات نمی توانند تخلیه شوند. به این ترتیب محیطی برای رشد باکتری ها و ویروس ها فراهم می آورد، که منجر به عفونت گوش میانی می شود.

 از طریق دستگاه اتوسکوپ می توان مقدار کمی هوا به پرده گوش با فشار مختصر وارد کرد تا میزان ارتعاش طبیعی آن را بررسی کرد. زمانی که مایعات در گوش میانی وجود داشته باشد، پرده گوش به طور طبیعی مرتعش نمی‌شود.

لوله استاش

لوله استاش Eustachian Tube کانالی است كه گوش میانی را به گلو وصل می کند و به آن شیپور استاش هم می گویند. هنگامی که لوله استاش به طور طبیعی باز است، از فشار مایع و هوا به داخل گوش جلوگیری می کند. عفونت هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا واکنشهای آلرژیک می توانند باعث تورم و مسدود شدن لوله استاش شوند و زمینه را برای ابتلا به عفونت گوش کودک فراهم سازد.

علائم عفونت گوش میانی

علائم عفونت گوش کودکان در قسمت میانی،بین 2 تا 7 روز پس از شروع سرماخوردگی یا سایر عفونتهای تنفسی بروز می کند. علائم عفونت گوش میانی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد گوش (خفیف تا شدید)
• تب
• خروج خون و مایعات یا ترشحات زرد رنگ از گوش 
• از دست دادن اشتها، استفراغ و اختلالات خلقی
• اختلال در خواب

درمان عفونت گوش میانی

درمان عفونت گوش میانی به طور معمول متمرکز بر داروهای مسکن و ضد درد میباشد. از داروهای بدون نسخه درد و تب مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. نکته قابل توجه و مهم این است که هرگز نباید به کودک آسپرین بدهید. پزشک ممکن است برای برطرف کردن عفونت گوش میانی آنتی بیوتیک تجویز کند، اما عفونت گوش کودکان بدون آنتی بیوتیک نیزممکن است به طور خود به خود بهتر شود. اگر کودک دچار عفونت های مکرر گوش شود، پزشک ممکن است برای درمان آن مصرف آنتی بیوتیک خوراکی را به صورت طولانی مدت تجویز کند. قرار دادن لوله در گوش یا خارج کردن لوزه ها و آدنوئیدها نیز می تواند راه حلی برای درمان کودکانی باشد که به طور مکرر مبتلا به عفونت گوش میانی می‌شوند.

عفونت گوش داخلی (لابیرنتیت)

لابیرنتینیت به التهاب گوش داخلی اطلاق می شود. لابیرنتیت هنگامی رخ می دهد که لابیرنت که بخشی از گوش داخلی است و مسئول حفظ و کنترل تعادل است دچار عفونت و تورم شود. التهاب لابیرنت می تواند ناشی از بیماری های تنفسی، عفونت های ویروسی و باکتریایی گوش باشد و باعث عفونت گوش کودکان شود.

علائم عفونت گوش داخلی

علائم عفونت گوش داخلی زود شروع می شوند و ممکن است تا چند روز اول خیلی شدید باشند. علائم عفونت گوش داخلی شامل موارد زیر می شوند:

• سرگیجه
• حالت تهوع
• از دست دادن شنوایی
• سرگیجه (سرگیجه با احساس حرکت دورانی دور سر)
• وزوز گوش (زنگ زدن یا صدا در گوش)
• مشکل در تمرکز چشم 

درمان عفونت گوش داخلی

معمولاً برای درمان عفونت گوش داخلی داروهایی برای برطرف کردن علائم بیماری تجویز می شود که شامل آنتی هیستامین ها، داروهای آرام بخش و کورتیکواستروئیدها می باشند. در صورت وجود عفونت فعال ممکن است آنتی بیوتیک نیز تجویز شود. روش های مختلف برای درمان سرگیجه نیز وجود دارد که شامل رعایت موارد زیر می باشد:

• از تغییر سریع وضعیت بدنی یا حرکات ناگهانی خودداری کنید
• در حین حمله سرگیجه در حالت نشسته باقی بمانید 
• اگر در حالت دراز کشیده یا نشسته هستید به آرامی از خواب بلند شوید
• در حین حمله سرگیجه از مواجه شدن به روشنایی یا چراغ های چشمک زن خودداری کنید
• از نور کم به جای تاریکی کامل استفاده کنید و از روشنایی لامپ پرهیز کنید

پارگی پرده گوش در اثر عفونت گوش

هنگامی که تجمع مایعات در گوش میانی زیاد شود فشار حاصل از آن، مطابق شکل زیر، می تواند به پرده گوش آسیب وارد کرده و آن را پاره کند. زمانی که پرده گوش پاره می شود، مایع قهوه ای، زرد یا سفید از گوش خارج می شود. گاهی اوقات وقتی که پرده گوش پاره می شود، درد سریعا متوقف می شود زیرا فشار از روی آن برداشته شده است.

علائم پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش می تواند شامل علائم متعددی باشد که شبیه علائم عفونت گوش کودک است. با این حال، شایع ترین علامت پارگی پرده گوش احساس ناراحتی در گوش و شنیده شدن صدای  خروج هوا از گوش هنگام فین کردن می باشد. موارد زیر سایر علائم مربوط به پارگی پرده گوش است:

• افزایش یا توقف ناگهانی درد در گوش 
• خروج مایعات و ترشحات از گوش که ممکن است خون آلود، شفاف یا شبیه چرک باشند
• سر و صدای گوش یا وزوز
• کم شنوایی که ممکن است جزئی باشد و یا ناشنوایی کامل 
• عفونت گوش متناوب و دوره ای گوش 
• ضعف در ماهیچه های صورت یا سرگیجه 

درمان پارگی پرده گوش

پرده گوش اغلب در طی چند هفته پس از پارگی بدون معالجه پزشکی بهبود می یابد و میزان شنوایی معمولا بدتر نمی شود مگر اینکه در یک دوره زمانی طولانی به طور مکرر ادامه یابد. همچنین ممکن است به منظور جلوگیری از عفونت گوش آنتی بیوتیک تجویز شود. اگر درد به دلیل پاره شدن پرده گوش به وجود آید داروهای مسکن بدون نسخه نیز پیشنهاد می شود. برای ترمیم پارگی پرده گوش ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. در صورت بروز این موارد، پزشک برای بازسازی پرده گوش، معمولا بخشی از بافت لاله گوش را به مجرای گوش پیوند می کند. 

علائم عفونت گوش کودکان

درد گوش علامت اصلی عفونت گوش کودکان است. کودکان مبتلا به عفونت گوش ممکن است به دلیل درد شدید دچار اختلال خواب شوند. علائم دیگر شامل ترشح مایعات از گوش، تب، مشکلات شنوایی، سرگیجه، احتقان یا گرفتگی بینی است. علائم تجمع مایعات در گوش عبارتند از:

• وزوز یا زنگ زدن گوش، احساس پر بودن یا فشار در گوش
• کودکان ممکن است گوش های خود را بمالند تا فشار از بین برود 
• کودکانی که مشکل شنوایی دارند ممکن است سر به هوا و بی توجه به نظر برسند و یا غر بزنند 
• مشکلات تعادل و سرگیجه

علائم عفونت گوش نوزاد

عفونت های گوش همیشه در نوزادان و کودکانی که نمی توانند صحبت کنند و قادر به توصیف درد خود نیستند به طور زود هنگام قابل تشخیص نیست. نوزادان اغلب درد گوش را با کشیدن یا درهم کشیدن گوش خود نشان می دهند یا ممکن است فقط بدخلقی کنند غذا نخورند و یا بدخواب شوند. گاهی اوقات نوزاد ممکن است از نوشیدن شیر از شیشه شیر خودداری کنند زیرا بلع شیر از شیشه شیر گوش او را اذیت می کند. علائم عفونت گوش در نوزادان از قرار زیر است:

• تب
• خروج مایع یا ترشحات از گوش نوزاد
• اختلال شنوایی نوزاد
• کاهش اشتهای نوزاد
• استفراغ
• اسهال

 درمان های خانگی عفونت گوش در کودکان

برخی از داروهای خانگی برای کمک به کاهش درد ناشی عفونت گوش کودکان وجود دارد. قطره گوش می تواند باعث تسکین درد شود، اما این نوع داروها را نباید قبل از مراجعه به پزشک برای درمان عفونت گوش کودکان خود استفاده کنید. معمولا از داروهای بدون نسخه ضد درد و تب مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. با این حال، شما هرگز نباید به کودک آسپرین بدهید. استفاده از دستمال های گرم در قسمت بیرونی گوش ممکن است در تسکین برخی از درد ها مفید باشد. غرغره با آب نمک ممکن است به تسکین گلودرد شدید کمک کند و احتمالاً باعث شستشو و پاکسازی لوله های استاش نیز شود. پیشنهاد می شود قبل از استفاده از هر نوع درمان خانگی با متخصص اطفال مشورت کنید.

درمان عفونت گوش در کودکان با آنتی بیوتیک ها

بعضی اوقات عفونت گوش کودک بدون هیچ درمان خاصی برطرف می شود. برخی از عفونت های گوش هم ناشی از ویروس ها هستند ولی آنتی بیوتیک ها فقط برای از بین بردن عفونت های باکتریایی موثر هستند و برای درمان عفونت های ویروسی کاربرد ندارند. بنابراین این امکان وجود دارد که پزشک در شروع درمان آنتی بیوتیک تجویز نکند و این تصمیم که چه موقع باید آنتی بیوتیک مصرف شود با انتخاب پزشک است.

عوارض عفونت گوش کودکان

عفونت گوش کودک اگر به طور مکرر باشد می تواند به زخم شدن گوش منجر شود. با گذشت زمان، این مشکل می تواند باعث بروز اختلال شنوایی و گفتاری شود. اگر عفونت مکرر گوش ادامه یابد، پزشک ممکن است انجام تست شنوایی را برای کودک توصیه کند. همچنین پارگی پرده گوش می تواند در نتیجه عفونت گوش باشد. اگر تجمع مایعات در گوش میانی ادامه یابد، ممکن است پرده گوش پاره شود. در صورت وجود التهاب مداوم، کودک می تواند به عفونت و التهاب مزمن گوش میانی و حفره های گوش مبتلا شود. این وضعیت می تواند باعث کاهش شنوایی شود، اما معمولاً با آنتی بیوتیک می توانید آن را درمان کنید. 

درمان عفونت لوله های گوش

برای درمان کودکانی که به طور مکرر عفونت گوش دارند لوله های کوچکی به نام تمپانوستومی وارد حفره داخلی گوش می کنند. این تصویر یک لوله را که در پرده گوش قرار داده شده نشان می دهد. لوله ها امکان تهویه و تخلیه مایعات را فراهم می کنند تا در گوش میانی جمع نشوند. لوله ها می توانند احتمال ابتلا به عفونت را کاهش داده و درد ناشی از فشار را برطرف کنند. بعد از عمل، کودک معمولاً طی ۱ تا ۲ ساعت بهبود می یابد. لوله های گوش معمولاً بعد از ۶ تا ۱۲ ماه به خودی خود خارج می شوند و یا پزشک آنها را با جراحی خارج می کند.

 لوزه های متورم و عفونت گوش در کودکان

متورم شدن لوزه ها معمولاً به دلیل عفونت گوش نیست. بزرگ شدن بافت لوزه ها در قسمت پشت بینی می تواند به لوله ‌های استاش فشار وارد کند و از خروج مایعات از گوش جلوگیری می کند. با این حال،به احتمال زیاد لوزه ها منبع باکتری هایی هستند که باعث عفونت گوش می شوند. بعضی اوقات، پزشکان برای کودکانی که لوزه های بسیار بزرگ دارند و مکررا دچار عفونت گوش می شوند عمل جراحی و برداشتن لوزه ها را توصیه می کنند.

آیا عفونت گوش کودکان مسری است؟

عفونت گوش کودکان مسری نیست. با این حال، بسیاری از کودکان بعد از سرماخوردگی یا سایر عفونتهای ویروسی به عفونت گوش مبتلا می شوند. از آنجا که عفونت های ویروسی مسری هستند، مهم است که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از ابتلا به بیماری ویروسی انجام دهید. با جلوگیری از سرماخوردگی، در واقع شما در پیشگیری از عفونت گوش گام برداشته اید. شستشوی کامل دست بهترین روش برای جلوگیری از سرماخوردگی است. سایر اقدامات پیشگیرانه در برابر عفونت، شامل اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران، دریافت واکسن آنفولانزای فصلی بصورت سالانه و شیر دادن به نوزادان حداقل برای مدت ۶ ماه برای تقویت سیستم ایمنی بدن آنها می باشد. 

آیا آلرژی می تواند باعث عفونت گوش کودک شود؟

 لوله استاش در انتقال هوا به گوش میانی نقش دارد ولی وقتی به دلیل آلرژی متورم شود باعث ایجاد التهاب و عفونت گوش می شود. با این حال، در کودک زیر دو سال، آلرژی معمولاً عامل اصلی برای بروز عفونت گوش نیست. از طریق انجام آزمایش آلرژی می توان محرکهای آلرژی زا در هر فرد پی برد. داروهای ضد آلرژی معمولاً می توانند باعث تسکین درد شوند و احتمال عفونت گوش کودکان را کاهش دهند.