بی خوابی نوزاد یا کودک خود را با رعایت این ۱۹ مورد بهبود دهید

در این مقاله ۱۹ دلیل از شایع ترین دلایل بی خوابی نوزاد و کودک آورده شده است. با رعایت موارد ذکر شده در زیر بی خوابی کودکان و نوزادان خود را به حداقل برسانید.

بی خوابی نوزاد به دلیل سن کم

تعداد کودکانی که بتوانند خیلی سریع به روتین خواب عادت کنند و راحت در تمام طول شب بخوابند، بسیار کم است. در دو ماه اول تولد، نوزادان در فواصل رندوم و به مدت ۱۲ الی ۱۸ ساعت در شبانه روز می خوابند. در نه ماهگی بیشتر نوزادان می توانند کل شب را راحت بخوابند اما توجه داشته باشید که برای این کودکان، «طول شب» به معنای ۵ الی ۶ ساعت متوالی است. بنابراین اگر کودک شما تازه به دنیا آمده است و شب ها به راحتی به خواب نمی رود، نگران نباشید چرا که این امر کاملا طبیعی است.  

شما کمک خواب کودک خود هستید!

اگر کودک شما به تنهایی  سر جای خود نمی تواند بخوابد و حتما به حضور شما برای خواب احتیاج دارد، در این صورت شما خواب آور کودک خود هستید. به جای آنکه او را مجبور کنید تا سر جای خودش بخوابد، به او اجازه دهید تا در حضور شما بخواب برودو سپس تلاش کنید تا زمانی که خواب او خیلی عمیق نشده است او را به تخت خوابش ببرید. این کار به کودک شما کمک می کند تا رفته رفته یاد بگیرد که خودش را آرام کند و حتی اگر نیمه های شب از خواب بیدار شد، بتواند در نبود شما نیز به بخوابد.

کودک یا نوزاد شما به دلیل خستگی بیش از حد دچار بی خوابی شده است.

کودکان نوپا و پیش دبستانی ها باید چیزی در حدود ۱۱ تا ۱۴ ساعت در طول شبانه روز بخوابند. این عدد شامل خواب شب و چرت زدن در طول روز است. در چنین شرایطی است که داشتن یک الگوی منظم نقش کلیدی را در خواب کودک ایفا می کند. برای حل مشکل بی خوابی کودکتان، بهتر است زمان های منظمی را برای خوابیدن، بیدار شدن، چرت زدن، وعده های غذایی و بازی او در نظر بگیرید.

استرس از جدایی باعث بی خوابی کودک شما شده است

یکی از علل بی خوابی نوزاد، استرس ناشی از جدایی است. طبیعی است که کودک شما این مرحله را پشت سر بگذارد. صحبت کردن زیاد آواز خواندن، تکان دادن کودک و یا دادن وعده های غذایی بیشتر کمکی به این استرس نمی کند. در۶ ماهگی، شما می توانید به یک کودک کمک کنید تا به تنهایی به خواب برود. در صورتی که او بیمار نباشد، می توانید با نوازش و یا آرام صحبت کردن، به کودکتان کمک کنید بدون احساس جدایی و استرس ناشی از آن، به خواب برود. به فرزند خود اطمینان دهید که تنها نخواهد بود اما به هیچ عنوان او را بغل نکنید یا به او غذا ندهید. یک چراغ خواب ملایم می تواند به کودکانی که از تاریکی می ترسند بسیار کمک کند.

نداشتن الگوی منظم قبل از خواب باعث بی خوابی کودک شما شده است.

الگوی منظم قبل از خواب به معنای انجام یک رشته کارها، مانند حمام کردن و یا مسواک زدن، قبل از خواب است به گونه ای که به کودک شما کمک کند تا زمان خوابیدن را یاد بگیرد. داشتن یک روال منظم برای خواب می تواند به ایجاد آرامش در کودک شما کمک کند. به عنوان مثال، هر شب کودکتان را حمام کنید، برای او داستان شب بخوانید، میان وعده به او بدهید و پس از آن او را به رختخواب ببرید. هر شب تمامی مراحل فوق را در یک زمان مشخص انجام دهید و حتما به اتاق کودک خود سر بزنید. شما می توانید یک روتین خواب را از اوایل چهار ماهگی به کودک خود معرفی کنید.

بیخوابی کودک ناشی از به تعویق انداختن زمان خواب

بعضی از کودکان زمان خواب خود را به تاخیر می اندازند. آنها ممکن است برای بیدار ماندن دلایلی بیاورند؛ ممکن است از شما بخواهند که داستان بیشتری برای آن ها بخوانید، ممکن است آبی برای نوشیدن بخواهند و یا اینکه بخواهند که باز هم به دستشویی بروند. بهتر است در چنین شرایطی به روتین قبل از خواب پایبند بمانید. برای پاسخ دادن به کودکتان به اتاق او بروید. مهربان و در عین حال محکم باشید. بازدید های خود از اتاق او را هر بار کوتاه تر کنید. با این کار به کودک خود بفهمانید که واقعا وقت خواب است!

بی خوابی کودک در اثر نداشتن زمان کافی برای چرت زدن در طول روز 

اگر کودکان در روز به اندازه ی کافی چرت نزنند، برای خواب شب دچار مشکل می شوند. بیشتر نوزادان باید در روز ۲ الی ۳ بار چرت بزنند. کودکان نوپا حداقل به یک بار چرت زدن در طول روز نیاز دارند. تا ۵ سالگی، بیشتر بچه ها بعد از ناهار چرت می زنند. اگر فرزند شما عنق و خواب آلود است، اجازه دهید که کمی بخوابد. البته توجه داشته باشید که این زمان چرت زدن نباید به زمان خواب شب نزدیک باشد.

 آپنه یا انسداد تنفسی هنگام خواب

اگرچه این شرایط بسیار نادر است اما برخی از کودکان به دلیل انسداد تنفسی نمی توانند به راحتی بخوابند. مسدود شدن راه های تنفسی اغلب توسط لوزه ها و باف های بزرگ شده بینی به نام آدنوئید، اتفاق می افتد. این انسداد می تواند یکی از دلایل نخوابیدن کودکان باشند. کودکانی که از این عارضه رنج می برند، معمولا با صدای بلند خروپف می کنند، به زحمت نفس می کشند و دچار بی قراری در خواب می شوند. نسبت ابتلای کودکان به این بیماری ۱ به ۱۰۰ است و معمولا در سنین ۳ الی ۷ سالگی رایج است. در این زمان است که لوزه ها و آدنوئید ها به بزرگترین اندازه ی خود می رسند. این عارضه با کمک عمل جراحی و یا استفاده از ماسک در طول شب درمان می شود.

بی خوابی نوزاد و کودک بر اثرخروپف

حدود ۰.۱ کودکان خروپف می کنند. دلایل بسیار زیادی برای خروپف کودکان وجود دارد. این دلایل شامل انسداد راه های تنفسی، حساسیت های فصلی، سرماخوردگی و یا انحراف تیغه ی بینی است. اگر خروپف کودکان شما تاثیری در خواب شبانه ی آن ها نداشته باشد، معمولا متخصص اقدامی به درمان این عارضه نمی کنند. تنها در صورتی که کودک شما به خاطر مشکلات تنفسی و یا خروپف نتواند به راحتی بخوابد، پزشک معالج اقدام به درمان خروپف خواهد کرد.

بی خوابی کودک بر اثر خواب های بد

دیدن کابوس و یا خواب های بد در کودکان امری رایج و عادی است. بیشتر خواب های بد کودکان بی خطر است. در صورت دیدن کابوس، به فرزند خود بعد از خواب آرامش دهید. مطمئن شوید که او راحت خوابیده است و روتین های خواب را به درستی دنبال می کند. اگر کابوس های کودک شما ادامه دار بود، شرایط را به پزشک متخصص اطفال اطلاع دهید.

راه رفتن در خواب و بی خوابی کودکان و نوزادان

برخی از کودکان در خواب راه می روند. این کودکان زمانی که خواب آن ها عمیق نشده است ممکن است راه بروند، صحبت کنند، روی تخت بنشیند یا کاری های دیگر انجام دهند. این کودکان ممکن است چشم هایشان باز باشد ولی هوشیار نباشند.بیشتر بچه ها تا نوجوانی با این مشکل مواجه هستند. در چنین شرایطی بهتر است کودک را از خواب بیدار نکنید، چرا که ممکن است او را بترسانید. بهترین راه حل این است که کودک را به آرامی به رختخواب راهنمایی کنید، مناطق پرخطر خانه، شامل پله ها و ارتفاعات را محافظت کنید، درها را قفل کنید و در نزدیکی پله ها نرده ی امنیتی نصب کنید.

بی خوابی نوزاد و کودک بر اثر آلرژی، آسم و سایر بیماری ها 

برخی از مشکلات فیزیکی می توانند منجر به بی خوابی نوزادان و کودکان شود. بینی های پر که ناشی از آلرژی، سرماخوردگی و آسم است، می تواند تنفس در کودکان را دشوار کند. در نوزادان  قولنج، ریفلاکس اسید معده، گوش درد و یا دندان درد نیز می تواند منجر به بی خوابی نوزادان شود. ممکن است در این راستا، متخصص اطفال بتواند به شما کمک بیشتری کند. 

بی خوابی نوزاد و کودک بر اثر مصرف دارو ها

برخی از داروهای سرماخوردگی و ضد حساسیت یا داروهای ADHD می توانند در بی خوابی نوزادان و کودکان تاثیر گذار باشند. اگر فکر می کنید که داروهای کودکتان بر روی خواب او اثر می گذارد، بهتر است با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. تغییر دارو و یا دوز آن می تواند در راستای بهبود خواب کودکان به شما کمک کند. هرگز تغییرات دارویی کودکان را به تنهایی و بدون مشورت با پزشک، اعمال نکنید.

بی خوابی نوجوانان به دلیل بر هم خوردن ساعت خواب بدن

وقتی کودک به دوران نوجوانی می رسد ، چرخه خواب او تغییر می کند. نوجوانان در عصر هوشیارتر می شوند و صبح ها بیشتر خواب آلود هستند. با این تغییرات کنار بیایید. بگذارید نوجوانان شب ها تکالیفشان را انجام دهند و بعد بخوابند. نوجوانان به حداقل ۸.۵ ساعت خواب در شبانه روز احتیاج دارند.

استفاده از پستانک و عروسک برای کمک به بی خوابی نوزاد

بعضی اوقات داشتن  یک شی خاص می تواند به کودک خردسال کمک کند که بهتر بخوابد. پتو و یا حیوانات عروسکی از جمله وسایلی هستند که می توانند به خواب راحت کودکان کمک کنند. ممکن است مکیدن پستانک قبل از خواب، برای یک نوزاد لذت بخش باشد. این برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند نیز صادق است. ایجاد نویز سفید با کمک دستگاه های مربوطه، موسیقی آرام و یا صدای طبیعت نیز می تواند به درمان بی خوابی نوزادان بسیار کمک کند. البته استفاده از پستانک در کنار فوایدش معایبی نیز دارد که در مقاله ترک پستانک به آن اشاره شده است.

برای جلوگیری از بیخوابی نوزاد از اتاق ساکت و تاریک استفاده کنید.

برای ایجاد یک فضای مناسب جهت خواب کودکان، اتاق خواب را شب ها تاریک نگه دارید ( یک نور ملایم کافی است). لباس خواب فرزند خود را راحت و سبک انتخاب کنید و اتاق را ساکت نگه دارید. اگر کودک شما صدای تلویزیون و یا گفتگوی افراد خانواده را در اتاق خود می شوند، درب اتاقش را ببندید. 

بی خوابی کودک بر اثر نادیده گرفتن نشانه های خستگی

آیا فرزند شما در مدرسه چرت می زند؟ آیا خوابیدن او در شب بیش از سی دقیقه طول می کشد؟ ایا او به بیش از سی دقیقه زمان برای بیدار شدن در روز احتیاج دارد؟ در این صورت مطمئن شوید که کودک شما به اندازه ی کافی می خوابد. کودکان در سنین پنج الی ده سال، به حداقل ده ساعت خواب شبانه احتیاج دارند. 

بی خوابی کودکان بر اثر استفاده بیش از حد از تلوزیون و بازی های رایانه ای

تلفن ها، کامپیوتر ها، بازی های ویدئویی و تلویزیون می توانند در خواب شبانه ی کودکان تاثیر گذار باشند. بهتر است صفحه های نمایش را از اتاق خواب کودکان خود دور نگه دارید. تلاش کنید تا میزان استفاده از این وسایل را قبل از خواب کودکان کاهش دهید. حتی فرزندان بزرگتر نیز باید از یک روتین آرامش بخش بهره مند باشند تا بتوانند خواب راحت تری را تجربه کنند.  

بی خوابی کودک بر اثر استرس

 استرس می تواند روی خواب بچه ها نیز تأثیر بگذارد. به کودکان خود کمک کنید تا با کمک تنفس عمیق، حمام گرم و یک روتین آرام برای خوابیدن آماده شوند. در طول روز نیز به آن ها در خصوص روش های مختلف مدیریت استرس آموزش دهید تا میزان تاثیر استرس در خواب آن ها را به حداقل برسانید.

مقالات مرتبط دیگر:

• آموزش خواب نوزاد و کودک : روشهای متداول
• جدا کردن اتاق خواب نوزاد در سه هفته !
• روش های قطع شیر شب یا از شیر گرفتن شبانه نوزاد

دکتر فرناز محامدی

متخصص کودکان و نوزادان

تهران، خیابان آیت الله کاشانی، بین حسن آباد و ابراهیمی شمالی، پلاک ۴۳۰، ساختمان آرمیتا، طبقه سوم، واحد ۳۷

تلفن : ۴۴۰۶۱۵۲۷-۰۲۱