ادرار سوختگی یا سوختگی پای نوزاد

ادرار سوختگی نوزاد عبارت است از جوش های بسیار ریز و قرمزی که در اطراف و بخش زیرین ناحیه تناسلی نوزاد به وجود می آید. این نوع از حساسیت پوستی در میان نوزادان بسیار رایج است و بسیاری اغلب به آن دچار می شوند. به طور معمول، سوختگی پای نوزاد را می توان به راحتی در خانه درمان کرد.

علائم ادرار سوختگی در نوزادان

قرمزی و حساس شدن پوست در بخش باسن، ران ها و ناحیه تناسلی، یکی از رایج ترین علائم ادرار سوختگی نوزاد است. این عارضه ممکن است به صورت چند جوش کوچک و پراکنده و یا حساسیت پوستی که بخش بزرگی از ناحیه پوشک را پوشش می دهد، ظاهر شود. کودکانی که دچار این عارضه می شوند معمولا به هنگام تعویض پوشک، بغل کردن و یا تمیز شدن، احساس ناراحتی می کنند و این موضع را با گریه و سر و صدا نشان می دهند.

در موارد شدید، ممکن است سوختگی پای نوزاد به جوش های بزرگ، تاول ها و یا زخم ها تبدیل شوند. در صورت عفونی شدن جوش ها، ممکن است رنگ آنها به قرمز روشن تغییر کند و یا پوست متورم شود. در صورتی که این لکه ها و جوش ها عفونی شوند، ممکن است حتی ناراحتی پوستی به سایر بخش های بدن کودک و خارج از ناحیه پوشک نیز گسترش پیدا کنند.

در صورت مشاهده موارد زیر بهتر است با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید:

●  ایجاد جوش ها و زخم های کوچک

●  خونریزی یا ترشح مایع عفونی از جوش ها

●  نوزاد شما تب کند.

●  سرایت جوش ها  به نواحی دیگر مانند بازوها، صورت یا حتی پوست سر

●  بدتر شدن شرایط جوش ها علیرغم درمان خانگی

● بروز ادرار سوختگی در شش ماهه اول زندگی نوزاد

علت ادرار سوختگی نوزاد چیست؟

سوختگی ناحیه تناسلی نوزاد ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله :

• تحریک به خاطر ادرار یا مدفوع : اگر پوشک نوزاد شما برای مدت زمان طولانی خیس باقی بماند، احتمال بروز ادرار سوختگی نیز بالا خواهد رفت. همچنین اسهال یا مدفوع مکرر نیز می تواند سبب تحریک پوست نوزاد شود.
• اصطکاک :  پوشک هایی که بر روی پوست نوزاد لیز می خورند و یا خیلی تنگ هستند، می توانند اصطکاک با پوست ایجاد کنند و سبب به وجود آمدن ادرار سوختگی شوند.
• عفونت Candida : این عفونت در اثر رشد نوعی قارچ در بخش های گرم و مرطوب به وجود می آید. حساسیتی که این قارچ ایجاد می کند (تحت عنوان عفونت قارچی شناخته می شود) به صورت نواحی قرمز روشن با لکه های کوچک تر قرمز در مرز ناحیه عفونی، بروز می کند.
• حساسیت : صابون، شوینده های لباس، نرم کننده های لباس، پوشک های یکبار مصرف، دستمال های بچه یا لوسیون ها می توانند پوست کودک را تحریک کنند. بنابراین، بهتر است نوزاد خود را برای بررسی بروز حساسیت های پوستی به هرکدام از این موارد به دقت زیر نظر داشته باشید. از محصولاتی که به نظر برای نوزاد حساسیت زا هستند، استفاده نکنید.
• مواد غذایی : تغییر در رژیم غذایی می تواند سبب تغییر در مواد تشکیل دهنده مدفوع کودک شود و در نتیجه احتمال ادرار سوختگی نوزاد را افزایش دهد. کودکان شیرخوار نیز ممکن است در پاسخ به تغییر رژیم غذایی مادر، به ادرار سوختگی دچار شوند.
• آنتی بیوتیک ها : عفونت های قارچی پس از مصرف آنتی بیوتیک ها در نوزادان رایج است. همچنین در صورت مصرف آنتی بیوتیک توسط مادر، نوزاد شیرخوار در معرض خطر ابتلا به ادرار سوختگی قرار می گیرد.

سوختگی پای نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک شما معمولا جوش ها و ناحیه تحت تاثیر را به صورت فیزیکی معاینه می کند تا دلیل را تشخیص دهد. معمولا برای تشخیص این بیماری انجام آزمایش های بیشتر نیاز نخواهد بود. در بسیاری از مواقع، شما می توانید سوختگی پای نوزاد را با درمان های خانگی را بدون نیاز به مشورت با پزشک انجام دهید.

آیا می توان از بروز ادرار سوختگی نوزاد پیشگیری کرد؟

در بسیاری از موارد، سوختگی ناحیه تناسلی نوزاد قابل پیشگیری است. برای این منظور، شما می توانید مراحل زیر را به صورت یک روتین روزانه در نظر بگیرید:

• پوشک نوزاد خود را در فاصله های زمانی کوتاه مدت بررسی کنید و به محض خیس شدن یا کثیف شدن، آن را عوض کنید.
• پس از شستشو اجازه دهید پوست کودک شما به صورت کامل خشک شود و سپس او را پوشک کنید.
• پوشک ها را  خیلی محکم نبندید تا هوا داخل پوشک جریان داشته باشد. 
• هرگز اجازه ندهید مدفوع به پوست نوزاد چسبیده باقی بماند.
• دستهای خود را قبل و بعد از تعویض پوشک بشویید تا از انتشار میکروبهایی که باعث عفونت می شوند، جلوگیری کنید.
• برخی از نوزادان اغلب دچار حساسیت می شوند. برای جلوگیری از سوزش و بروز حساسیت، می توانید در هر تعویض پوشک از پماد سدیم استفاده کنید. محصولاتی که حاوی اکسید روی (مانند دیزیتین) یا پترولیوم (مانند وازلین) هستند، گزینه های خوبی برای این کار می باشند.  
• هیچ گاه از پودر، مانند پودر نشاسته یا پودر بچه، استفاده نکنید. ممکن است قطعات ریز پودر وارد ریه های کودک شده و سبب تحریک ریه های او شوند. 

درمان ادرار سوختگی نوزاد

کلید اصلی درمان سوختگی پای نوزاد این است که ناحیه پوشک نوزاد را تا جای ممکن خشک، تمیز و خنک نگه دارید. پوشک کودک خود را به طور مرتب عوض کنید. از دستمال های مرطوب کودکان، که اغلب حاوی الکل یا عطر هستند، استفاده  نکنید چرا که این محصولات می توانند حساسیت های پوستی را افزایش دهند. پوست کودک را با آب ولرم (نه داغ) و صابون بسیار ملایم، تمیز کنید.

در صورت امکان، اجازه دهید در طول روز، کودک شما چند ساعتی را بدون پوشک باشد تا هوا پوست ناحیه پوشک را خشک کند. در زمان خواب، سعی کنید پوشک کودک خود را کمی آزاد تر ببندید. زمانی که کودک به خواب رفت، پوشک وی را چک کنید. در صورت خیس بودن، آن را عوض کنید. نوزادان معمولا بلافاصله پس از به خواب رفتن، خود را خیس می کنند.

قبل از بستن پوشک جدید، می توانید از پماد یا کرم ضد حساسیت بر روی ناحیه درگیر با ادرار سوختگی استفاده کنید. از کرم هایی که حاوی اسید بوریک، کافور، فنل، متیل سالیسیلات یا ترکیب تنتور بنزوئین هستند، استفاده نکنید. این مواد شیمیایی می توانند برای کودک شما مضر باشند.

در صورتی که احساس می کنید جوش های بروز کرده در اثر عفونت کاندیدا به وجود آمده اند، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است برای درمان، به کرم یا داروهای ضد قارچ احتیاج داشته باشید.

مدارا با نوزادی که دچار ادرار سوختگی شده است

ادرار سوختگی نوزاد، امری رایج به ویژه در میان نوزادان ۴ الی ۱۵ ماه است. بهترین روش برای درمان این عارضه، جلوگیری از بروز آن است. با این حال این روش همیشه موفقیت آمیز نیست. درمان های خانگی معمولا می توانند این عارضه را ظرف چند روز درمان کنند. اگر این روش های درمانی جواب ندادند، حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

اگر از کهنه استفاده می کنید، بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• کهنه ها را در آب داغ و سفید کننده بشویید، تا میکروب های آن کاملا از بین بروند. همچنین پس از شستن، کهنه ها را در آب داغ به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید.
• کهنه های را دو الی سه بار آبکشی کنید تا مطمئن شوید صابون و مایع سفید کننده بر روی آن ها باقی نمانده است.
• اگر از سفید کننده ها استفاده می کنید، مطمئن شوید محصولی را انتخاب می کنید که برای پوست های حساس ساخته شده است. برخی از برند ها محصولاتی را منحصرا برای شستشوی لباس و پوشک نوزادان طراحی می کنند.
• از نرم کننده ها و پارچه های خشک کننده استفاده نکنید. این مواد می توانند سبب تحریک پوست شوند.
• از شلوارک های پلاستیکی که بر روی کهنه قرار می گیرند، استفاده نکنید. پلاستیک گرما و رطوبت را در ناحیه پوشک افزایش می دهد و می تواند سبب رشد میکروب ها و بروز ادرار سوختگی نوزاد شود.

دکتر فرناز محامدی

متخصص کودکان و نوزادان

تهران، خیابان آیت الله کاشانی، بین حسن آباد و ابراهیمی شمالی، پلاک ۴۳۰، ساختمان آرمیتا، طبقه سوم، واحد ۳۷

تلفن : ۴۴۰۶۱۵۲۷-۰۲۱