کرمک در کودکان – علائم ، تشخیص و درمان

بیماری کرمک در کودکان یکی از عفونت های کرمی رایج بین انسان ها است. کرمک در واقع کرم های ریز و باریکی هستند که اندازه آن ها کمتر از نیم اینچ بوده و رنگ آن ها معمولا سفید است. این بیماری به انتروبیازیس یا اکسیوریازیس نیز شناخته می شود. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، عفونت کرمک در کودکان رایج ترین نوع عفونت کرمی انسانی در ایالات متحده است. بیماری کرمک در کودکان به سرعت گسترش پیدا می‌کند. این بیماری بین کودکان ۵ تا ۱۰ سال رایج است. کسانی که در موسسه های مختلف زندگی می‌کنند و افرادی که ارتباط مداوم با این گروه از افراد دارند، معمولا بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند. دارو، موثر ترین راه درمانی است اما با این حال، امکان عفونت مجدد در کودکان وجود دارد. شایان ذکر است که عوارض جدی و اثرات طولانی مدت ناشی از عفونت کرمک در کودکان معمولا بسیار نادر است. در این مقاله شما را با علائم ، راه های پیشگیری و درمان کرمک در کودکان آشنا خواهیم کرد.

عوامل به وجود آورنده بیماری کرمک

بیماری کرمک در کودکان بسیار واگیردار است. با خوردن یا استنشاق ناخواسته تخم کرم ها، افراد می توانند به راحتی به این بیماری مبتلا شوند. این تخمها معمولاً توسط شخصی که به آن آلوده است، روی یک سطح یا شی رسوب می کند. چرخه عفونت با بلع این تخم های میکروسکوپی آغاز می شود. تخمها به محض ورود به بدن انسان در روده جایگزین می شوند تا به رشد و بلوغ خود ادامه دهند. کرم های سوزنی ماده بالغ به روده بزرگ منتقل می شوند و شبانه از طریق مقعد از بدن خارج می شوند. کرم های سوزنی ماده معمولا در چین های پوست اطراف مقعد تخم گذاری می کنند و سپس به روده باز می گردند.

وجود این تخمها اغلب باعث خارش مقعدی و تحریک این نواحی می شود. هنگامی که فرد ناحیه آسیب دیده را بخاراند، تخمک های کرم سوزنی به انگشتان منتقل می شود. تخمها می توانند برای ساعت ها بر روی پوست دستان شما زنده بمانند. اگر فرد مبتلا به یکی از وسایل خانه مانند تخت خواب، لباس، صندلی توالت یا اسباب بازی تماس برقرار کند، تخم های کرمک به این وسایل منتقل می‌شوند. این تخم ها بر روی این وسایل تا ۳ هفته دوام می آورند.

سرایت کرمک در کودکان بسیار آسان است؛ چرا که کودکان می توانند به راحتی و با تماس مستقیم اسباب بازی ها با دهان، به این بیماری مبتلا شوند. تخم ها همچنین می توانند از انگشتان آلوده مستقیماً به مواد غذایی یا مایعات منتقل شوند. یکی دیگر از موارد نادر ابتلا، تنفس هوای حاوی تخم‌های کرم در مجاورت ملحفه، حوله و لباس های آلوده است. کرمک ‌ها می توانند به طور کلی تا ۱۳ هفته زنده بمانند. خاراندن ناحیه آلوده می تواند منجر به بلع غیر عمدی تخم ها و آلوده شدن بدن شود. این کار می تواند منجر به زنده شدن دوباره کرم ها شود. گاهی اوقات، تخم های مقعدی می توانند بازشوند و سبب آلوده شدن دوباره روده شوند. اگر این عفونت درمان نشود، می تواند به مدت نامحدود ادامه یابد.

علائم عفونت کرمک در کودکان کدامند؟

برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است هیچ یک از علائم ذکر شده در اینجا را تجربه نکنند. با این وجود، اگر کودک شما علائم زیر را نشان داد، ممکن است دچار این نوع از عفونت شده باشد.

مهمترین علائم عفونت کرمک عبارتند از:

• خارش مکرر و شدید ناحیه مقعد از شایع ترین علائم کرمک در کودکان می باشد
• بی قراری در خواب به دلیل خارش مقعدی و ناراحتی
• درد، بثورات پوستی، یا سایر تحریکات پوستی در اطراف مقعد
• وجود کرم های سوزنی در ناحیه مقعد کودک شما
• وجود کرم های سوزنی در مدفوع

چه کسانی در خطر ابتلا به بیماری کرمک در کودکان قرار دارند؟

علائم این بیماری در تمام دنیا و در هر سنی، مشاهده شده است. اندازه‌ ی تخم ‌های کرمک در ابعاد میکروسکوپی است، که این مساله دوری از افراد و مناطق آلوده را دشوار می سازد.

هر کسی می تواند به بیماری کرمک مبتلا شود، اما گروه های زیر حساس تر هستند:

• کودکانی که در مهد کودک، پیش دبستانی و دبستان تحصیل می کنند
• اعضای خانواده یا مراقبان افرادی که آلوده شده اند
• فرادی که در موسسات یا سایر اماکن شلوغ، مانند خوابگاه ها، زندگی می کنند
• کودکان یا بزرگسالانی که قبل از خوردن غذا، دست های خود را نمی شویند.
• کودکانی که عادت به مکیدن شست دارند

آیا انتقال بیماری کرمک در کودکان از حیوانات خانگی ممکن است؟

انسان ها تنها میزبان های بیماری کرمک هستند. سگ و گربه نمی توانند شما را به این بیماری مبتلا کنند و یا خود مبتلا شوند. حتی اگر یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری دچار است، نیازی نیست حیوان خانگی خود را در این زمینه درمان کنید.

بیماری کرمک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آزمایش نوار، روشی قابل اعتماد برای تشخیص بیماری کرمک در کودکان است. این آزمایش شامل برداشتن یک تکه نوار سلفون و فشار دادن بخش چسبنده آن به پوست اطراف مقعد است. کرمک معمولا اطراف مقعد کودک و بیشتر در خلال خواب شب، ظاهر می‌شود. به همین سبب، افرادی که مشکوک به این بیماری هستند، باید پیش از راه رفتن در صبح، این آزمایش را انجام دهند. اگر تخمی وجود داشته باشد، به نوار می‌چسبد. نوار را نزد پزشک خود ببرید تا آن را بر روی اسلاید قرار دهد و با کمک میکروسکوپ بررسی کند تا وجود یا عدم وجود تخم های کرمک را تایید کند.

فعالیت های معمول صبحگاهی، مانند استحمام یا استفاده از توالت، می توانند تخمها را از روی پوست شما پاک کند. بنابراین، اگر آزمایش را هنگام بیدار شدن از خواب انجام دهید، نتایج آزمایش نوار دقیق تر است. CDC به شما توصیه می کند حداقل سه بار و در سه صبح متوالی تست نوار آزمایش انجام دهید تا احتمال یافتن تخم های کرمک در کودکان افزایش یابد.

چه درمان‌ هایی برای بیماری کرمک در کودکان توصیه می شود؟

شما می توانید به کمک دارو‌ها و تکنیک های نظافت در منزل، این بیماری را درمان کنید.

دارو‌ها

پزشک شما معمولاً می تواند با استفاده از داروهای خوراکی عفونت کرمک در کودکان را درمان کند. از آنجایی که کرمک به راحتی از یک شخص به شخص دیگر منتقل می شود، معمولاً همه افرادی که در خانه یک فرد آلوده زندگی می کنند برای جلوگیری از عفونت مجدد به درمان همزمان نیاز دارند. مراقبان و سایر افرادی که تماس نزدیک و شخصی با فرد بیمار هستند نیز باید تحت درمان قرار گیرند.

متداول ترین و موثرترین داروها برای درمان کرمک در کودکان:

• مبندازول (ورموکس)
• آلبندازول (آلبنزا)
• پیرانتل پاموات (Reese’s Pinworm Medicine)

برای از بین بردن کامل تخمهای کرمک بیش از یک دوره درمان ممکن است لازم باشد. کرم ها یا پماد ها می توانند خارش پوست در ناحیه اطراف مقعد را تسکین دهند.

نظافت منزل و از بین بردن کرمک ها

علاوه بر داروها، داشتن عادت های بهداشتی منظم و مناسب و تمیز کردن مستمر خانه می تواند به شما کمک کند تا تخم های کرمک را کاملا از بین ببرید:

• مطمئن شوید افراد مبتلا و اعضای دیگر خانواده دستان خود را مرتب با آب گرم و صابون می شویند
• اعضای خانواده را تشویق کنید که هر روز لباس زیر خود را عوض کنند.
• تمیز کردن زیر ناخن ها و کوتاه کردن آن ها
• اجتناب از خوردن ناخن ها
• منع کودک آلوده از خاراندن ناحیه مقعد
• از آب گرم برای شستن همه ملافه ها، حوله ها، پارچه های دستشویی و لباس های خانه استفاده کنید. این موارد را با استفاده از حرارت زیاد خشک کنید.
• از تکان دادن لباس و رختخواب خودداری کنید تا از پخش شدن تخم های کرمک در هوا جلوگیری کنید.
• اجازه ندهید کودکان با هم استحمام کنند، زیرا این امر باعث گسترش تخم کرمک در آب وان می شود.
• سطوح آلوده از جمله اسباب بازی ها، کف زمین، میزها و صندلی های توالت را کاملاً تمیز کنید.
• با احتیاط تمام قسمتهای فرش را با جاروبرقی، جارو کنید.

منابع

Burkhart CN, et al. (2005). Assessment of frequency, transmission, and genitourinary complications of enterobiasis (pinworms). DOI: 10.1111/j.1365-4632.2004.02332.x

Cook GC. (1994). Enterobius vermicularis infection.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1375686/

Familydoctor.org Editorial Staff. (2014). Pinworm infection.
familydoctor.org/condition/pinworm-infection/

Mayo Clinic Staff. (2018). Pinworm infection.
mayoclinic.org/diseases-conditions/pinworm/symptoms-causes/syc-20376382

Pearson RD. (2017). Pinworm infestation.
merckmanuals.com/professional/infectious-diseases/nematodes-roundworms/pinworm-infestation

Pinworm infection FAQs. (2013).
cdc.gov/parasites/pinworm/gen_info/faqs.html

دکتر فرناز محامدی

متخصص کودکان و نوزادان

تهران، خیابان آیت الله کاشانی، بین حسن آباد و ابراهیمی شمالی، پلاک ۴۳۰، ساختمان آرمیتا، طبقه سوم، واحد ۳۷

تلفن : ۴۴۰۶۱۵۲۷-۰۲۱