غذای انگشتی برای کودک : ۱۲ غذا از بهترین غذاهای انگشتی

آیا کودک به مرحله ای از رشد رسیده است که به تنهایی غذا بخورد؟ ما در اینجا ۱۲ وعده غذای انگشتی برای کودک که امن و مغذی هستند را معرفی می کنیم و نکاتی را برای شروع کار ارائه می دهیم.  

معرفی غذای انگشتی برای کودک می تواند یک فرایند هیجان انگیز و در عین حال چالش برانگیز باشد. والدین در این مرحله ممکن است از بازخورد کودکان نسبت به مواد غذایی آشفته شوند. همچنین احتمال بروز خطراتی مانند آلرژی های غذایی و یا حتی خفگی نیز کودک را تهدید می کند. برای کاهش استرس هایی از این قبیل، کافی است که به والدین کمک شود. در حالی که در این مرحله از رشد کودک، احتیاط شرط عقل است، ایده های بسیار خوب و کارایی در خصوص وعده های غذایی کوچک، که به غذای انگشتی برای کودک نیز شناخته می شوند، وجود دارد. این وعده های غذایی می توانند هم زمان سرگرم کننده و مقوی باشند و به کودک در حال رشد اجازه دهند که هنر مهم تغذیه کردن خود را بیاموزد.

چه زمانی غذای انگشتی برای کودک را شروع کنیم؟

ویلیام دیتز، پزشک و مدیر مرکز جهانی پیشگیری و تندرستی Sumner M. Redstone در دانشکده بهداشت عمومی انستیتوی میلکن در واشنگتن است. وی همچنین سردبیر مشترک مجله انجمن اطفال آمریکا (AAP)، تحت عنوان «تغذیه: آنچه پدر و مادر باید بدانند» است. او به این پرسش این گونه پاسخ می دهد: «هیچ قانون خاصی به عنوان بهترین زمان برای آغاز تغذیه نوزادان وجود ندارد.»

دیتز در ادامه می گوید: «اولین شاخصی که باید به دنبال آن باشید، علاقه کودک است نه سن او.» اما چگونه می توان علاقه مندی های کودک را تشخیص داد؟ دراز کردن دست به سمت غذا در حالی که به او غذا می دهید، گرفتن کاسه یا قاشق، گذاشتن قاشق در دهان، سرو صدا کردن در زمانی که شما مشغول غذا خوردن هستید، همه نشانه های آمادگی کودک شما برای تغذیه خود است.  بچه ها به طور کلی می خواهند خودشان را سیر كنند و این یک فرایند طبیعی است.»

سوزان ام. مک کورماک، کارشناس ارشد آسیب شناسی زبان  و گفتار در بیمارستان کودکان فیلادلفیا و یک متخصص در اختلال بلع ، می گوید: «توانایی نشستن به طور مستقل یکی دیگر از مواردی است که نشان می دهد نوزادان از نظر جسمی آماده آزمایش غذاهای انگشتی هستند. اگر آنها بتوانند روی صندلی بلند بنشینند، به احتمال زیاد آماده دریافت غذاهای انگشتی و تغذیه خود هستند.»

معرفی غذای انگشتی بعد از شکل گرفتن توانایی برداشتن و نگه داشتن اجسام

برخی از متخصصین پیشنهاد می کنند زمانی که کودک شما در گرفتن یک فنجان  یا چنگال تسلط پیدا کرد، می توانید غذاهای انگشتی را به او معرفی کنید.  توانایی برداشتن اشیا کوچک و نگه داشتن آن ها بین انگشت شست و سبابه و یا نیشگون گرفتن از جمله سایر علایمی هستند که می توانند نشان دهنده زمان مناسب برای شروع غذاهای انگشتی باشند. با این حال رسیدن به این مرحله کاملا ضروری نیست چرا که دیتز معتقد است: «در ابتدا بسیاری از  كودكانی که شروع به تغذیه خود می كنند، اصلا توانایی نیشگون گرفتن  را ندارند. بنابراین آنها از تمام دست خود برای خوردن غذا استفاده می کنند. آن ها تمام دست خود را در ظرف غذا فرو برده و سپس در دهان خود قرار می دهند.»

اگر برای استفاده کردن از پوره ها منتظر بیرون آمدن دندان های کودک خود هستید، بهتر است دوباره در این خصوص فکر کنید. مك كورميك در این راستا می گوید: «نوزادان برای خوردن مواد جامد و یادگیری جویدن به دندان نیازی ندارند. لثه های کوچک و قوی آنها کاملاً قادر به خرد کردن مواد جامد و نرم است. این بار به کودک شیر خواره خود اجازه دهید انگشت شما را گاز بگیرد تا متوجه قدرت لثه و فک او شوید.»

انتخاب غذای انگشتی بی خطر برای کودک

متخصصان معتقد هستند که بهترین انتخاب غذای انگشتی برای کودک (چه در ۶ ماهگی و چه در ۹ماهگی) تکه های کوچک و نرم غذا است که به راحتی قابل حل شدن باشند. 

مک کورماک معتقد است با رشد و راحتی کودک در خوردن غذاهای انگشتی، شما می توانید از شاخه های مختلفی از مواد غذایی استفاده کنید.  او در این راستا می گوید: «هنگامی که کودک برای کنترل تکه های غذا و همچنین جویدن کامل، الگوهای حرکتی لثه و زبان را پیدا می کند، می تواند  از غذاهای جدا شده مانند قطعات میوه و سبزیجات  استفاده کند. یک کودک یک ساله همچنین می تواند تکه هایی از غذا را که کودک ۶ ماهه نمی تواند گاز بگیرد، کاملا بجود.»

دیتز هشدار می دهد از دادن غذای انگشتی هایی که بزرگ و چسبناک هستند یا به راحتی حل نمی شوند، خودداری کنید؛ زیرا احتمال خطر خفگی در کودک را افزایش می دهند. او پیشنهاد می کند از غذاهایی مانند هات داگ، هویج، آجیل، انگور، ذرت بو داده، آب نبات و کره بادام زمینی نیز کاملا خودداری شود.

نکته دیگری که هنگام انتخاب بهترین غذای انگشتی برای کودکان باید به خاطر داشته باشید این است که بسیاری از غذاهای بزرگسالان – به ویژه میان وعده ها – می توانند بسیار شور باشند. دیتز می گوید: «غالباً والدین غذایی را انتخاب می کنند که سلیقه آنها را جلب می کند. این مواد غذایی ممکن است بیش از آنچه بدن یک کودک به سدیم نیاز دارد، شور باشند. هنگام تهیه غذا برای کودک، نمک را تا جای ممکن کنار بگذارید. شما می توانید نمک را جداگانه در مرحله صرف به غذای بزرگسالان خانه اضافه کنید.»

فرایند معرفی غذای انگشتی به کودک

هنگامی که نوزادان برای اولین بار غذای انگشتی را شروع می کنند، شیر مادر و شیر خشک و به دنبال آنها پوره ها همچنان منبع اصلی تغذیه آنان هستند. دیتز می گوید: « شما باید در ابتدا غذا را در قاشق به کودک خود بدهید؛ اما در طول فرآیند تغذیه، به آنها اجازه بدهید که خود غذا را لمس کنند و بخورند.  مقداری غذای انگشتی را روی سینی صندلی بلند او بگذارید و اجازه دهید با آن بازی کند. سعی کنید کودک را تشویق کنید به ازای هر ده قاشق غذایی که خود به او می دهید، یک قاشق خودش غذا بخورد. اگر نتوانست نا امید نشوید و سعی کنید به او کمک کنید.»

مک کورماک معتقد است در این فرایند باید نشانه های کودک را دنبال کرد و به او اجازه داد که کل فرایند را هدایت کند.  اگر او به غذا پاسخ مثبت نداد، یک قدم عقب بروید و بعداً دوباره امتحان کنید. دیتز در این راستا خاطرنشان می کند: « به خاطر داشته باشید که نوزادان هنگام امتحان کردن موارد جدید، صورت خود را جمع می کنند. این کار را عدم رضایت آن ها از غذا تلقی نکنید. کودکان قبل از اینکه به بعضی از غذاها عادت کنند، ممکن است ۲۰ بار آن ها را امتحان کنند. والدین نباید غذا را به زور به کودک بخورانند، اما باید در پیشنهاد کردن آن پافشاری کنند.»

پیشنهادی به والدین

مک کورماک همچنین پیشنهاد می کند والدین غذاهای انگشتی را با پوره های غلیظ تر با بافت بیشتر، جایگزین کنند. او می گوید: «لقمه های پوره صاف را با یك غذای كمی غلیظ یا له شده متناوبا امتحان کنید تا به نوزاد كمك كنید دهانش به بافتهای جدید عادت كند.» به یاد داشته باشید که این یک روند پر هرج و مرج است. والدین ممکن است بخواهند روزنامه یا یک سفره را که به راحتی تمیز می شود، زیر کودک بگذارند، زیرا مدتی (شاید سالها) طول می کشد تا فرزند شما موفق شود غذای بیشتری را به دهان خود بگیرد. دیتز می گوید: «والدینی که نمی توانند آشفتگی را تحمل کنند باید دو برابر سایر والدین در این فرایند تلاش کنند.»

کودک را بدون مراقبت رها نکنید

سرانجام، هرگز کودک را در حین غذا خوردن بدون مراقبت رها نکنید و مراقب علائم خفگی در او باشید. ممکن است وسوسه شوید فرایند معرفی غذاهای انگشتی به کودکان را به تاخیر بیندازید، اما کمک به کودک برای پیشرفت در این مهارت مزایای متعددی دارد، از جمله «رشد استقلال، مهارت های حرکتی خوب، مهارت های تغذیه ای و همچنین ایجاد الگوهای دهانی برای جویدن و بلع غذاهایی با بافت های مختلف.» فارغ از اینکه غذاهای انگشتی را در چه سنی به کودک خود معرفی می کنید، تلاش کنید تا دنباله روی او و بازخورد هایش به غذاهای مختلف باشید. اجازه دهید کودک با غذا سرگرم شود.

بهترین غذای انگشتی برای کودک

اگر به دنبال ایده های غذای انگشتی برای کودک هستید، به گزینه هایی که نرم، کوچک و به راحتی قابل هضم هستند، فکر کنید. در اینجا چند مورد از بهترین غذای انگشتی برای کودک  (از جمله غذاهای انگشتی برای کودک بدون دندان) معرفی شده است که می توانند برای شروع انتخاب خوبی باشند! گرچه غذاهای انگشتی معمولا برای کودکان ۶ ماهه تا یک ساله مناسب هستند، اما هرچه کودک بزرگتر باشد و مهارت بیشتری در بلع داشته باشد، شما می توانید قطعات بزرگتری از غذا را در وعده هایش بگنجانید و به او اجازه دهید که بیشتر غذا را گاز بگیرد یا بجود. به گزینه های سالم غذایی پایبند باشید و کودک را در مسیر درست تغذیه سالم قرار دهید. 

غذای انگشتی آماده برای کودک : بیسکویت و نان مخصوص دندان درآوردن

تکه های کوچک نان نرم (در شروع هر بخش جویدنی را به دور بیاندازید) و بیسکویت های مخصوص دندان درآوردن یکی دیگر از غذا های آماده انگشتی برای کودک هستند که به سرعت نرم می شوند. با بزرگتر شدن کودک (حدود ۹ تا ۱۲ ماهگی) می توانید تکه های کمی بزرگتر را تهیه کنید و آن  را با موز له شده، آووکادو یا یک لایه فوق العاده نازک از هوموس یا کره بادام زمینی به کودک بدهید.

تخم مرغ مخلوط شده

در گذشته پزشکان به والدین توصیه می کردند معرفی تخم مرغ به کودک را به تعویق بیاندازند،  اما انجمن اطفال آمریکا اخیرا قرار دادن زودرس کودکان در معرض مواد غذایی حساسیت زا مانند تخم مرغ را توصیه می کند. برای سرو تخم مرغ به کودکان، آن ها را به خوبی بپزید و به قطعات کوچک برش داده یا کاملا له کنید. از افزودن نمک به تخم مرغ ها خودداری کنید.

میوه های نرم

میوه بسیار رسیده به طور طبیعی نرم است و یکی از بهترین غذاهای انگشتی برای نوزادان محسوب می شود. موز رسیده، هلو، هندوانه، تمشک، بلوبری و طالبی که به قطعات کوچک خرد شده اند، گزینه های عالی برای غذای انگشتی محسوب می شوند.

آووکادو

یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که می تواند به رشد مغز کودک کمک کند. آووکادو مانند پفک، اغلب به عنوان اولین غذای انگشتی برای کودک به شمار می رود. حتی اگر کودک شما هنوز دندان درنیاورده است، می تواند از این ماده غذایی مصرف کند. مراقب باشید: آووکادو می تواند به سرعت صورت و وسایل کودک را کثیف کند، اما ارزشش را دارد و می تواند عکس های خنده داری را برای آلبوم کودک شما خلق کند.

ماکارونی

اگرچه دستورالعمل ها موجود معمولا پخت ماکارونی را به صورت نیمه توصیه می کنند، اما وقتی نوبت به تغذیه کودک می رسد، باید کمی آن را بیش از حد بپزید تا خوب  نرم شود. برای شروع، شکل های کوچک ماکارونی را امتحان کنید. در ابتدا آن را به صورت ساده سرو کنید، اما با آشنایی بیشتر کودک با غذاها می توانید ماکارونی را با کمی کره، روغن زیتون یا سس گوجه فرنگی کم سدیم ترکیب کرده و به کودک بدهید.

پنیر گیاهی توفو

توفو، چه به صورت پخته و چه به صورت خام، یک منبع فوق العاده پروتئین گیاهی و یک غذای انگشتی مناسب برای نوزادان است. توفو های محکم را انتخاب کنید که کمی نرم هستند. از انتخاب توفو های ابریشمی و بسیار نرم به عنوان غذای انگشتی برای کودک خودداری کنید چرا که در دست کودک از هم جدا می شوند و ممکن است او را بترسانند.

سبزیجات پخته شده

اگرچه مدتی طول می کشد تا کودک بتواند به ظرف غذای سبزیجات عادت کند، اما سبزیجات پخته شده غذاهای عالی برای کودک محسوب می شوند. برای دریافت بیشتر مواد مغذی از سبزیجات، آنها را بخارپز کنید یا تفت دهید تا نرم شوند و سپس آنها را به قطعات کوچک برش دهید. سیب زمینی شیرین، هویج، کلم بروکلی، گل کلم یا چغندر را امتحان کنید. با بزرگتر شدن کودک می توانید هویج بخارپز شده یا خلال سیب زمینی شیرین پوست کنده و بو داده شده را به او معرفی کنید.

پنیر

اگر کودک هیچ نشانه ای از حساسیت به لبنیات نشان نداده است، معرفی مکعب های نرم پنیر از ۶ ماهگی کاملاً بی خطر است. لقمه های کوچک پنیر پاستوریزه را انتخاب کنید که نرم بوده و بیش از حد چسبناک یا بد بو نباشد.

لوبیا

آیا به دنبال غذاهای انگشتی از منابع گیاهی غنی با پروتئین بیشتر هستید؟ لوبیا را امتحان کنید. برای راحتی، دانه های کنسرو شده و کم سدیم را انتخاب کنید و یا اینکه  لوبیای خشک را خیس کرده و بپزید تا در هزینه صرفه جویی کنید. هنگام معرفی حبوبات، آنها را قبل از اینکه به نوزاد بدهید، بین انگشتان خود کمی له کنید.

کلوچه های خانگی

در حالی که مافین های خریداری شده در فروشگاه ها اغلب پر از شکر هستند، دستورالعمل های بسیاری برای کلوچه های ساده و کم شیرین خانگی وجود دارند. از آرد گندم کامل استفاده کنید و به جای شکر سیروپ سیب را انتخاب کنید. شما می توانید مواد سالم مانند موز له شده یا کدو سبز رنده شده را به کلوچه ها اضافه کنید. آن ها را در قالب مینی مافین بپزید یا از قالب اندازه استاندارد استفاده کنید و پس از پخت، آنها را برای کودک به قطعات کوچکتر برش بزنید.  

گوشت

بعد از غذاهای نرم، سینه مرغ تکه تکه شده و گوشت گاو چرخ شده، انتخاب های مورد تایید متخصصین اطفال هستند. مطمئن شوید که گوشت ها کاملاً پخته شده و به قطعات بسیار کوچک بریده شده اند.

ماهی

ماهی یکی دیگر از غذاهای آلرژی زاست که پزشکان اکنون می گویند می توان آن را قبل از یک سالگی به کودک معرفی کرد. یک ماهی کم جیوه مانند سفره ماهی یا ماهی قزل آلا را انتخاب کنید و اطمینان حاصل کنید که کاملاً پخته شده باشد. از همه مهم تر، اطمینان حاصل کنید که قبل از دادن ماهی به کودک استخوان های ریزش را کامل جدا کرده اید.

نوشته شده توسط: دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان

ساعات کاری مطب:

جهت اطلاع از ساعات کاری مطب و نوبت دهی اینترنتی و تلفنی لینک های زیر را دنبال کنید

ساعات کاری مطب دکتر فرناز محامدی
متخصص اطفال پنج شنبه ها
نوبت دهی اینترنتی

تلفن های نوبت دهی:
021-26615498
09399994370