اوریون در کودکان – علائم، عوارض و پیشگیری

ابتلا به اوریون یا به گفته والدین بیخ گوشی در کودکان امری غیر معمول است اما ممکن است اتفاق بیفتد. این امر در کودکانی که  واکسن سرخک ، اوریون و سرخجه (MMR) را دریافت نکرده اند، بیشتر دیده می شود. حتی اگر نوزاد شما این واکسن سه گانه را زده باشد نیز ممکن است مقدار زیادی از ویروس اوریون کودکان را دریافت کند؛ چرا که واکس صد درصد موثر نیست.

از آنجا که معمولاً غدد بزاقی، گونه ها را تحت تاثیر قرار می دهند، اوریون در کودکان اغلب به صورت تورم و درد در نواحی زیر گوش و در امتداد خط فک ظاهر می شود. تورم ممکن است در یک یا دو طرف صورت ظاهر شود. گاهی اوقات یک طرف صورت چند روز قبل از طرف دیگر ورم می کند. سایر عفونت ها (مانند ویروس پارا آنفلوانزا یا عفونت باکتریایی) و شرایطی مانند انسداد غدد بزاقی، نیز می توانند تورم مشابهی را ایجاد کنند.

اگر کودک شما به اوریون یا بیخ گوشی در کودکان مبتلا شده باشد، ممکن است تب کند و به هنگام قورت دادن غذا یا صحبت کردن ناله کند. او ممکن است دچار سردرد و گوش درد شود و یا حتی اشتهای خود را از دست دهد. با این حال باید توجه داشت که اوریون در کودکان بدون ایجاد تورم در صورت نیز ممکن است رخ دهد. در چنین مواردی، اوریون کودکان می تواند خود را به صورت عفونت دستگاه تنفسی نشان دهد. در این صورت کودک علائم معمول سرماخوردگی را نشان می دهد. در مواردی ممکن است کودک هیچ علایمی از خود نشان ندهد که در این حالت، وی به یک مورد اوریون خفیف دچار شده است و بیماری خود به خود، برطرف خواهد شد.

بیماری اوریون کودکان چقدر رایج است؟

اوریون یا بیخ گوشی در کودکان یکی از بیماری های رایج در کودکان است. با این حال با وجود واکسن MMR، امروزه این بیماری به ندرت رخ می دهد. تا سال ۱۹۶۸ و پیش از کشف این واکسن، هر ساله تعدادی در حدود ۱۰۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰ مورد از این بیماری در کودکان تشخیص داده می ‌شد. امروزه سالانه کمتر از ۱۰۰۰ مورد اوریون در کودکان تشخیص داده می‌شود. بیشتر این موارد در میان کودکان مدرسه ای واکسینه نشده و یا افرادی که به سفرهای خارجی رفته اما واکسن را دریافت نکرده اند، دیده می شود. با این وجود، شیوع اوریون در کودکان هنوز هم امکان پذیر است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۶، بیش از ۵۰۰۰ مورد از این بیماری در ایالات متحده گزارش شد که بسیاری از آنها در بین دانشجویان گزارش شده بودند.

عوارض بیماری اوریون یا بیخ گوشی در کودکان کدامند؟

عوارض اوریون بسیار نادر است، اما هر چند وقت یک بار و در برخی از بیماران، حمله این ویروس را به سایر قسمت های بدن شاهد هستیم. در چنین شرایطی بیماری اوریون می تواند باعث التهاب مغز یا پوشش مغز (آنسفالیت) و نخاع (مننژیت)، التهاب لوزالمعده یا کاهش شنوایی شود.

یکی از خطرناک ترین عوارض اوریون، اورکیت یا همان التهاب دردناک بیضه ها است که، هرچند به ندرت، اما می تواند سبب ناباروری شود. در حالی که ابتلا به اورکیت در هر سنی امکان پذیر است ، این عارضه در کودکان پسر کمتر از ۱۰ سال به ندرت گزارش شده است. در دختران بالای سن بلوغ، اوریون می تواند التهاب مشابهی در تخمدان ها ایجاد کند، اما در نهایت منجر به عقیم شدن آنها نمی شود.

اوریون در کودکان چگونه منتقل می شود؟

اگر کودک شما واکسینه نشده باشد، می‌تواند از طریق تماس با فرد بیمار یا لمس شی آلوده به ویروس به این بیماری مبتلا شود. به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به اوریون می‌تواند کودک شما را از طریق سرفه کردن یا استفاده از اسباب بازی مشترک آلوده کند. با لمس دهان یا بینی با دستان آلوده، ویروس وارد بدن کودک می شود. علائم دو تا سه هفته پس از آلوده شدن به ویروس خود را نشان می دهند. این بیماری در کودکان از چند روز قبل از بروز علائم تا نه روز پس از بروز اولین علایم، مسری است. پس از ابتلا به اوریون برای اولین بار، احتمال ابتلا دوباره کودک به این بیماری بسیار کم می باشد.

اگر کودک من به اوریون مبتلا شود، چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم؟

در اسرع وقت به متخصص اطفال مراجعه کنید. از آنجایی که سایر عفونت های ویروسی و باکتریایی نیز می توانند باعث تورم شوند، معاینه کودک توسط پزشک اهمیت بسیار زیادی دارد. دوره نقاهت اوریون در کودکان حدود ۱۰ تا ۱۲ روز به طول می انجامد. این بیماری هیچ درمان مشخصی ندارد اما شما می توانید  اقداماتی انجام دهید که کودک شما در این زمان احساس راحتی بیشتری کند.

• در خصوص استفاده از مسکن های خفیف؛ مانند استامینوفن، با پزشک مشورت کنید.  هرگز به کودک بیمار آسپرین ندهید زیرا می تواند به سندرم ری، که یک بیماری نادر اما تهدید کننده است، تبدیل شود.
• مایعات زیادی به کودک خود بدهید اما از نوشیدنی های ترش مانند آب پرتقال و لیموناد پرهیز کنید. نوشیدن این دسته از موارد می تواند برای کودک دردناک باشد، زیرا غدد بزاقی ملتهب را تحریک می کنند.
• در بیماری اریون در کودکان استفاده از حوله های گرم و مرطوب برای التیام درد و التهاب در ناحیه گردن، می تواند کمک کننده باشد.

آیا بیماری اوریون علائم خطرناک دیگری دارد؟

اگر کودک نوپای شما دچار سفتی در ناحیه گردن، بی حالی، استفراغ یا سایر علائم غیر معمول شد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان دهنده یک پیچیدگی و شرایط حاد باشند. اگر درجه حرارت بدن کودک بالا رفت و دچار تب تشنجی شد که بیش از چند دقیقه به طول انجامید،  یا اگر وی در تنفس خود با مشکل روبرو شد، بهتر است با اورژانس تماس بگیرید. این موارد حاد و پیچیده می توانند شامل احساس خفگی و یا کبودی پوست نیز شوند.

چگونه می‌توان از اوریون یا بیخ گوشی در کودکان دوری کرد؟

مطمئن شوید که کودک شما واکسن MMR را دریافت می کند. این واکسن می‌تواند به محافظت از کودک شما در برابر سرخک، اوریون و سرخجه کمک کند. یک دوز واکسن، احتمال ابتلای کودک را بسیارکاهش می دهد، اما محافظت او را تضمین نمی کند. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (AAP) و مرکز کنترل بیماری ها (CDC) توصیه می کنند کودکان دوز اول واكسن MMR را در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم را بین ۴ تا ۶ سالگی دریافت كنند.

دکتر فرناز محامدی

متخصص کودکان و نوزادان

تهران، خیابان آیت الله کاشانی، بین حسن آباد و ابراهیمی شمالی، پلاک ۴۳۰، ساختمان آرمیتا، طبقه سوم، واحد ۳۷

تلفن : ۴۴۰۶۱۵۲۷-۰۲۱