آلرژی به پروتئین گاوی در نوزادان

آلرژی به پروتئین گاوی (حساسیت به پروتئین گاوی ، آلرژی کودک به لبنیات گاوی) یا آلرژی به پروتئین شیر گاو (CMPA) شایع ترین آلرژی غذایی در نوزادان است. این نوع آلرژی هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن نوزاد به طور غیرطبیعی نسبت به پروتئین موجود در فرآورده های گاوی و برخی حیوانات دیگر (بز) واکنش نشان دهد. این بیماری معمولاً در نوزادان کمتر از ۱ سال مشاهده می شود. سیستم ایمنی بدن به طور معمول بدن ما را از عوامل بیماری زای مضر مانند باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن نوزاد پروتئین موجود در شیر گاو و لبنیات گاوی را به با یک ماده مضر اشتباه گرفته و به آن حمله می کند. این واکنش ایمنی می تواند به معده و روده نوزاد یا کودک آسیب برساند. در ادامه به میزان شیوع این حساسیت، علائم حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان، روش های تشخیص و تغذیه مناسب و … اشاره خواهیم کرد.

میزان شیوع حساسیت به شیر ، لبنیات و پروتئین گاوی

حساسیت نوزاد به این نوع پروتئین بسیار متداول است. نوزادان به دلیل اینکه بیشتر با شیر تغذیه می شوند، بیشتر از همه در معرض ابتلا به این نوع آلرژی قرار دارند. آلرژی به پروتئین گاوی در ۲ تا ۳ درصد از نوزادان کمتر از ۱ سال مشاهده می شود. با بالا رفتن سن خطر ابتلا به این بیماری کمتر می شود. به طوری که کمتر از ۱ درصد از کودکان بالای ۶ سال به این نوع آلرژی مبتلا می شوند.

داشتن والدین یا خواهر و برادری که سابقه بیماری های آلرژیک، مانند آسم، اگزما یا حساسیت های فصلی داشته اند خطر ابتلا به حساسیت به پروتئین گاوی را افزایش می دهد. پزشکان بر این باورند که تغذیه با شیر مادر نوزاد را از ابتلا به این بیماری محافظت می کند.

انواع آلرژی به شیر ، لبنیات و پروتئین گاوی

حساسیت به پروتئین گاوی به دو دسته تقسیم می شود:

• آلرژی به پروتئین گاوی وابسته به IgE: بدن نوزاد به این نوع آلرژی به صورت فوری واکنش نشان می دهد.
• آلرژی به پروتئین گاوی  غیر وابسته به IgE: بدن نوزاد به این نوع آلرژی با تاخیر واکنش نشان می دهد.

IgE یا ایمونوگلوبولین E یک آنتی بادی طبیعی در بدن است که باعث علائم آلرژیک مانند، کهیر ، راش پوستی، خس خس سینه و آبریزش بینی می شود.

در واکنش سریع، علائم معمولاً طی ۲ ساعت پس از مصرف فرآورده گاوی شروع می شود. در واکنش تاخیری، علائم بعد از ۴۸ ساعت تا ۱ هفته پس از مصرف فرآورده گاوی نمایان می شوند.

علائم حساسیت به شیر ، لبنیات و پروتئین گاوی در نوزادان

علائم حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان بسیار متنوع می باشند. این علائم معمولاً در هفته اول شروع فرآورده گاوی در رژیم غدایی کودک بروز می کنند.

کودک با واکنش فوری به پروتئین گاو ممکن است علائمی مانند استفراغ، اسهال، مخاط و یا خون در مدفوع و درد شکم داشته باشد. همچنین برخی از کودکان ممکن است دچار راش پوستی، آبریزش بینی و یا مشکلات تنفسی شوند.

بیشتر نوزادان نسبت به شیر و پروتئین گاو واکنش تأخیری دارند و علائم پوستی و گوارشی از خود نشان می دهند. علائم گوارشی همانند واکنش فوری شامل استفراغ، درد شکم، بی قراری های طولانی، گریه های ناشی از کولیک شیرخوارگی (قولنج)، خون و یا مخاط در مدفوع و اسهال می شود. علائم پوستی شامل کهیر و اگزما است.

به دلیل جذب ضعیف مواد غذایی، نوزادان همچنین می توانند دچار خس خس سینه، تحریک پذیری، تورم صورت و کاهش رشد شوند.

چه زمانی باید به متخصص اطفال مراجعه کرد

اگر نوزاد شما شیر نخورد و یا دچار خستگی و بی حالی، تب، افزایش اسهال و استفراغ، کاهش وزن شده است و یا در مدفوع کودک خون مشاهده کردید، در اسرع وقت به متخصص اطفال مراجعه کنید و پزشک را از مشکلات فرزند خود آگاه کنید.

روش تشخیص حساسیت به پروتئین گاوی و شیر گاو

سابقه بیماری ها و معاینه جسمی برای تشخیص این نوع از آلرژی مفید هستند. توصیف مشاهدات خود از مشکلات کودک به پزشک کمک خواهد کرد تا تشخیص دقیق تر و درمان بهتری را برای بهبودی فرزند شما برگزیند.

زمان شروع علائم در رابطه با زمانی که کودک شما پروتئین گاو را مصرف کرده است نیز مهم است. اگر سابقه خانوادگی آلرژی، آسم یا اگزما داشته اید آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

آلرژی به پروتئین گاوی ممکن است بعد از مشاهده نوع واکنش فرزند شما به حذف فرآورده های گاوی تشخیص داده شود.

آزمایشات لازم برای تشخیص حساسیت به پروتئین گاوی

بررسی خون در مدفوع می تواند در تشخیص آلرژی به پروتئین گاوی و شیر گاو در نوزادانی که مشکوک به این بیماری هستند کمک کند. آزمایش های پوستی و خونی آلرژی به تشخیص واکنش تاخیری کمک نمی کنند. پزشک متخصص اطفال ممکن است این آزمایشات را برای اطمینان از عدم ابتلای فرزند شما به بیماری های دیگر توصیه کند.

روش درمان آلرژی به پروتئین گاوی

درمان شامل حذف محصولات حاوی پروتئین گاو مانند شیر از رژیم غذایی فرزند شما (رژیم حذفی) می باشد. رژیم های غذایی حذفی معمولاً با تغذیه از شیر خشک های ساخته شده از پروتئین های تجزیه شده (هیدرولیز شده) شروع می شوند . این شیر خشک ها معمولاً بدون واکنش سیستم ایمنی بدن به راحتی هضم می شوند. در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند با رژیم غذایی مخصوص مادر شیرده قابل کنترل می باشد.

حدود ۹۰ درصد از کودکانی که به پروتئین گاوی حساسیت دارند با تغذیه از شیر خشک های هیدرولیز شده بهبود می یابند. در بعضی از موارد، تغذیه با شیر خشک های حاوی عناصر سازنده پروتئین ها (آمینو اسید ها) توصیه می شود.

در بعضی موارد، واکنش های فوری آلرژی به پروتئین گاو باعث بروز آنافیلاکسی می شوند. (آنافیلاکسی یک نوع واکنش آلرژیک جدی همراه با تورم، کهیر، کاهش فشار خون و در موارد شدید تر شوک است.) در موارد اورژانسی از این قبیل از قلم اپی نفرین برای کنترل علائم استفاده می کنند.

بیماران مبتلا به آنافیلاکسی باید در اورژانس تحت نظر باشند، حتی اگر علائم بیماری با اپی نفرین بهبود یابد. با این کار در صورت از بین رفتن اثر اپی نفرین و شروع موج دوم حملات آنافیلاکسی کودک شما تحت نظارت خواهد بود.

در شیر خواران مبتلا به حساسیت به پروتئین گاوی، مادر باید در صورت ادامه شیردهی، تمام محصولات لبنی و سویا را از رژیم غذایی خود حذف کند. چرا که این پروتئین ها ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند. در این زمینه حتما با متخصص کودکان مشورت کنید.

در اغلب موارد محصولات بز هم، همان واکنش های محصولات گاوی را ایجاد می کنند. بنابراین جایگزین مناسبی برای بهبود علائم حساسیت به پروتئین گاوی نیستند. شیر سویا نیز به طور کلی توصیه نمی شود. بسیاری از نوزادان نسبت به این شیرها یا شیرخشک های مبتنی بر سویا واکنش های آلرژیک مشابهی از خود نشان می دهند.

حساسیت به پروتئین گاوی چه موقع بهبود پیدا می کند؟

حساسیت به پروتئین گاوی در حدود ۹۰ درصد از کودکان تا سن ۶ سالگی به طور کامل برطرف می شود. ۵۰ درصد ار نوزادان تا سن یک سالگی می توانند پروتئین گاوی را تحمل کنند و علائم این بیماری در آنها کاهش می یابد. تا سن ۳ سالگی، بیش از ۷۵ درصد از کودکان دیگر علائمی از خود نشان نمی دهند.

اکثر نوزادانی که از شیرخشک های بدون پروتئین گاوی تغذیه کرده اند و یا مادر آنها با رژیم غذایی بدون پروتئین گاوی آنها را با شیر خود تغذیه کرده است ، باید ۶ تا ۱۲ ماه این رژیم را رعایت کنند. بعد از گذشت این زمان می توانید با اضافه کردن محصولات گاوی به برنامه غذایی کودک میزان تحمل او را محک بزنید.

تفاوت بین آلرژی به پروتئین گاوی و عدم تحمل لاکتوز در چیست؟

عدم تحمل لاکتوز و آلرژی به پروتئین گاوی خیلی با هم تفاوت دارند. عدم تحمل لاکتوز سیستم ایمنی را درگیر نمی کند.

لاکتوز قند پیچیده ای است که در محصولات شیر وجود دارد. لاکتاز آنزیمی است که در روده کوچک تولید می شود و به هضم لاکتوز کمک می کند. در روده افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز آنزیم لاکتاز به میزان کافی وجود ندارد و این امر باعث بروز ناراحتی های گوارشی در این افراد می شود.

حساسیت به پروتئین گاوی بیشتر در کودکان زیر یکسال مشاهده می شود. این در حالی است، که عدم تحمل لاکتوز به ندرت کودکان زیر ۵ سال را درگیر می کند.

فرق رفلاکس با آلرژی به پروتئین گاوی

فرق رفلاکس با آلرژی به پروتئین گاوی در چیست ؟ رفلاکس نوزاد به تنهایی یک علامت و در بعضی موارد بیماری محسوب می شود. آلرژی به پروتیئن گاوی ، یک بیماری است که در آن حساسیت بدن نسبت به پروتئین های گاوی افزایش می یابد.
پس این دو بیماری باهم تفاوت دارند. در بعضی کودکان همزمان با آلرژی به پروتیئن گاوی ، علائم رفلاکس نیز مشاهده می شود. همزمانی حساسیت به پروتئین گاوی و رفلاکس ، باعث تشدید علائم رفلاکس معده می شود ولی هر نوزاد مبتلا به ریفلاکس لزوما نیاز به رژیم فاقد پروتئین گاوی ندارد و در صورت عدم پاسخ به درمان های رایج ریفلاکس ، بهتر است بررسی از نظر ، آلرژی به پروتئین و لبنیات گاوی هم انجام شود.

نکات مهم در حساسیت به پروتئین گاوی

• حساسیت به پروتئین گاوی هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به طور غیرطبیعی نسبت به پروتئین موجود در محصولات گاوی مانند شیر گاو واکنش نشان دهد.
• داشتن والدین یا خواهر و برادر با بیماری آلرژیک مانند آسم، اگزما و حساسیت های فصلی احتمال ابتلا به این بیماری را در کودکان و نوزادان افزایش می دهد.
• هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص آلرژی به پروتئین گاوی وجود ندارد. معمولا با در نظر گرفتن سابقه بیماری های کودک و بررسی علائم، بهترین تشخیص انجام می شود.
• بهترین درمان حذف مواد غذایی حاوی پروتئین گاوی (اصلاح تغذیه مادر و نوزاد ) از غذای کودک و مادر شیرده می باشد. پس تمامی مواد غذایی حاوی پروتئین گاو را از رژیم غذایی مادر و نوزاد حذف کنید.
• این نوع آلرژی در اکثر مواقع تا ۶ سالگی به طور کامل برطرف می شود.