شربت اندانسترون برای کودکان: موارد مصرف، دوز مصرفی و عوارض جانبی

شربت اندانسترون برای کودکان یکی از داروهای پرکاربرد برای پیشگیری و کنترل تهوع و استفراغ در شرایط مختلف است. این دارو معمولا در موقعیت‌هایی مانند شیمی درمانی یا پس از جراحی و نیز در برخی موارد تهوع و استفراغ کودکان با تشخیص پزشک تجویز می‌شود. در ایران، اندانسترون با نام‌های تجاری زوفـران (Zofran)، اندان (Ondan)، دمیترون (Demitron)، اندانسترون (Ondansetron) و اندامین در دسترس است. مکانیسم اثر دارو بر پایه مهار گیرنده‌های سروتونین 5-HT3 است. به همین دلیل انتقال پیام تهوع در دستگاه گوارش و مراکز مغزی کاهش می‌یابد و کودک راحت‌تر علائم را تحمل می‌کند. در این مقاله روشن می‌کنم شربت اندانسترون برای چیست، مقدار مصرف شربت اندانسترون برای کودکان چگونه تعیین می‌شود، در چه شرایطی قرص اندانسترون مطرح است، هر چند ساعت اندانسترون بدهیم و حداکثر دوز روزانه اندانسترون در کودکان چقدر است؛ همچنین به عوارض اندانسترون در کودکان، تداخل دارویی اندانسترون در کودکان، مصرف قبل یا بعد از غذا شربت اندانسترون و این که اگر استفراغ بعد از مصرف اندانسترون چه کنیم پاسخ می‌دهم تا بدانید در شربت تهوع کودکان چه زمانی شربت یا قرص اندانسترون برای کودکان انتخاب می‌شود و از چه سنی قابل استفاده است — همیشه با تجویز پزشک.

شربت اندانسترون برای چیست و چه زمانی در کودکان تجویز می‌شود؟

• تهوع و استفراغ پس از جراحی یا بیهوشی
• تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی (در چارچوب پروتکل تخصصی)
• تهوع ویروسی کودکان (در برخی شرایط و با تشخیص پزشک)

اندانسترون برای همه علل تهوع مناسب نیست و جایگزین تشخیص علت اصلی نمی‌شود. مصرف خودسرانه می‌تواند نشانه‌های هشدار را پنهان کند.

مقدار مصرف شربت اندانسترون برای کودکان

دوز اندانسترون بر اساس وزن کودک

دوز مصرفی شربت اندانسترون برای کودکان بالای ۶ ماه توسط پزشک تعیین می شود. معمولا دوز اولیه این دارو ۰.۱۵ میلی‌ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است که هر ۸ ساعت تکرار می‌ شود.

برای مثال، اگر وزن کودک ۱۰ کیلوگرم باشد، دوز اولیه ۱.۵ میلی‌ گرم خواهد بود. پزشک ممکن است بر اساس وضعیت خاص کودک و شدت تهوع، دوز دارو را تنظیم کند. توجه به دوز صحیح و پیروی از دستور پزشک برای جلوگیری از عوارض جانبی بسیار مهم است.

نکته مهم: برای کودکان زیر ۱ سال از این جدول استفاده نشود. و شربت اندانسترون فقط باید با نظر پزشک متخصص کودکان و نوزادان استفاده شود.

جدول ۱ – دوز وزن محور با تبدیل به سی سی (cc)

* فاصله دقیق بین دوزها و حداکثر دفعات روزانه را پزشک بر اساس وضعیت بالینی مشخص می‌کند.

پرسش‌های پرتکرار درباره دوز

• هر چند ساعت اندانسترون بدهیم؟ بسته به نسخه؛ معمولا با فاصله ثابت (مثلا ۸ تا ۱۲ ساعت) و سقف دفعات مجاز در ۲۴ ساعت.
  
• استفراغ بعد از مصرف اندانسترون چه کنیم؟ بدون مشورت، دوز را تکرار نکنید. تصمیم به تکرار یا عدم تکرار به فاصله زمانی از مصرف و وضعیت کودک بستگی دارد.
  
• قبل یا بعد از غذا شربت اندانسترون بدهیم؟ محدودیت سفت و سختی وجود ندارد؛ برای تحمل بهتر، مایعات شفاف با حجم کم و دفعات بیشتر توصیه می‌شود.

قرص اندانسترون یا شربت اندانسترون برای کودکان – کدام بهتر است؟

• در کودکان کم سن، شکل شربت یا قطره معمولا عملی تر و دقیق تر است.
• قرص اندانسترون در سنین بالاتر و با توانایی بلع ایمن ممکن است تجویز شود.
• تغییر شکل دارویی و معادل سازی دوز باید زیر نظر پزشک انجام شود.

عوارض اندانسترون در کودکان و علائم هشدار

عوارض شایع: سردرد، یبوست (گاه اسهال)، سرگیجه خفیف.

علائم هشدار که نیاز به ارزیابی سریع دارد: بی حالی قابل توجه، نشانه های کم آبی (خشکی دهان/ادرار کم), استفراغ سبز یا خونی, درد شکم شدید, تب بالا یا تداوم علائم.

نکته ایمنی: اندانسترون می تواند QT را طولانی کند؛ در افراد با سندرم QT مادرزادی یا ریسک های طولانی شدن QT (اختلالات الکترولیتی، بیماری قلبی، برادی آریتمی، یا مصرف داروهای طولانی کننده QT) باید با احتیاط یا پرهیز مصرف شود.

جدول ۲ – تداخل دارویی اندانسترون در کودکان

این فهرست کامل نیست و فقط موارد مهم و شایع را در بر دارد.

نحوه صحیح مصرف و توصیه های عملی

• بعد از مصرف قرص یا شربت اندانسترون ۳۰ تا ۴۰ دقیق هیچ نوع غذا یا آشامیدنی مصرف نشود (حتی آب) تا دارو به خوبی اثر کند.
• هیدراتاسیون مهم است: مایعات شفاف، در حجم کم و تعداد دفعات زیاد مصرف شود.
• از نوشاندن حجم زیاد در یک نوبت پرهیز کنید.
• اگر بی حالی، تب بالا، درد شکم شدید، استفراغ صفراوی یا خونی یا نشانه های کم آبی وجود دارد، ارزیابی پزشکی ضروری است.
• در اورژانس های اطفال، یک دوز خوراکی اندانسترون در کنار آبرسانی خوراکی می تواند به کنترل استفراغ کمک کند؛ تمرکز اصلی باید بر جبران مایعات باشد.

مشاوره تلفنی با متخصص اطفال

در صورتی که نیاز به مشاوره تلفنی در مورد مشکلات فرزند خود دارید، با ما در تماس باشید.

درخواست مشاوره

نتیجه‌ گیری

شربت اندانسترون برای کودکان در شرایط مناسب و با نسخه پزشک می تواند علائم تهوع و استفراغ را کم کند. دوز را همیشه بر اساس وزن و مطابق جدول بالا بدهید و مقدار را به سی سی براساس غلظت واقعی محصول روی بطری تنظیم کنید. به علائم هشدار (کم آبی، استفراغ صفراوی یا خونی، درد شکم شدید، تب بالا) حساس باشید و در صورت مشاهده یا تداوم علائم، ارزیابی پزشکی را به تعویق نیندازید. اگر کودک داروهای دیگری مصرف می کند یا سابقه مشکلات قلبی یا کبدی دارد، پیش از مصرف اندانسترون، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا از خطر تداخل ها و طولانی شدن QT پیشگیری شود. در تهوع ویروسی، محور اصلی درمان همچنان آبرسانی صحیح است و اندانسترون نقش کمکی دارد.

نوشته شده توسط: دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان (اطفال)

هر سوالی دارید رایگان بپرسید

فرآیند ثبت نام و طرح پرسش در این وبسایت نهایتا ۵ دقیقه زمان نیاز دارد و کاملا رایگان است. پس همین الان سوال خود را مطرح کنید.

برو به بخش مشاوره آنلاین رایگان

منابع

• Canadian Paediatric Society — Oral ondansetron for acute gastroenteritis. (cps.ca)
• The Royal Children’s Hospital Melbourne — Gastroenteritis guideline. (rch.org.au)
• electronic Medicines Compendium — Ondansetron 4 mg/5 mL oral solution (SmPC). (Medicines.org.uk)
• NICE — Ondansetron and QT prolongation (ESUOM34). (NICE)
• FDA Drug Safety Communication — QT prolongation with ondansetron (Zofran). (U.S. Food and Drug Administration)
• NHS Highland (Right Decisions) — Nausea and vomiting (Paediatric Guidelines). (Right Decisions)
• Medscape — Pediatric dehydration: Treatment and antiemetics. (Medscape)