سرماخوردگی کودکان یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که والدین به‌طور مداوم با آن دست و پنجه نرم می كنند. آگاهی از علائم سرماخوردگی و روش‌های موثر درمان می‌تواند در کاهش نگرانی والدین نقش مهمی را ایفا کند. علائم اولیه سرماخوردگی در کودکان شامل آبریزش بینی، عطسه، و در برخی موارد تب و سرفه است. طول دوره سرماخوردگی معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز است و در این مدت، مراقبت‌های مناسب می‌تواند به بهبود سریع‌تر کودک کمک کند. روش‌های خانگی و سنتی نیز می‌توانند در تسکین علائم موثر باشند، اما در نهایت این پزشک متخصص اطفال است که بهترین مشاوره را برای درمان فرزندتان به شما ارائه می دهد.
علائم سرماخوردگی در کودکان
با توجه به اینکه بچه‌ها کمتر از بزرگسالان تجربه مقاومتی نسبت به ویروس‌های مختلف دارند، معمولا سرماخوردگی در کودکان با شدت بیشتری ظاهر شود و امکان تکرار آن هم وجود دارد. در این بخش، به بررسی علائم شایع سرماخوردگی در کودکان می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتری آن را مدیریت کنید.
احتقان بینی و آبریزش بینی
آبریزش بینی یکی از اولین و شایع‌ترین علائم سرماخوردگی در کودکان است. این علائم می‌تواند به صورت ترشحات شفاف، زرد یا سبز دیده شود. آبریزش بینی، ناشی از التهاب و تحریک مخاط بینی است که موجب احساس ناراحتی و مشکلات در خوابیدن کودک می شود.
تب و دل درد
تب در کودکان ممکن است در سه روز اول سرماخوردگی مشاهده شود. این تب خفیف معمولاً بین ۳۸ تا ۳۹ درجه سانتی‌گراد است و به تدریج با بهبود بیماری کاهش پیدا می کند. تب گاهی با دل‌درد همراه است که خود می‌تواند نشانه‌ای از علائم شروع سرماخوردگی در کودکان باشد.
سرفه و گلودرد
سرفه و گلودرد از دیگر علائم اولیه سرماخوردگی در کودکان هستند. این علائم به دلیل تحریک و التهاب در مجاری تنفسی فوقانی رخ می‌دهند. در حالی که سرفه به عنوان راهی برای پاکسازی راه‌های تنفسی عمل می‌کند، می‌تواند شب‌ها خواب کودک را مختل کند.
به یاد داشته باشید که استراحت کافی و مایعات گرم از بهترین روش‌ها برای کاهش این علائم هستند. اگر تب یا علائم دیگری شدت پیدا کرد، حتماً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
علل سرماخوردگی در کودکان
دلایل متعددی برای بروز سرماخوردگی در کودکان وجود دارد که می‌توان به حضور ویروس‌های مختلف و عوامل محیطی اشاره کرد. دانستن این علل می‌تواند به شما در پیشگیری و مدیریت بهتر این بیماری کمک کند.
ویروس‌های شایع سرماخوردگی
ممکن است شنیده باشید که بیش از دویست نوع ویروس می‌تواند باعث سرماخوردگی شود. اما راینوویروس‌ها از شایع ترین عوامل این بیماری هستند. این ویروس‌ها به راحتی از طریق قطرات موجود در هوا یا تماس با سطوح آلوده منتقل می‌شوند. ویروس کرونا و آدنوویروس‌ها نیز می‌توانند منجر به سرماخوردگی شوند، هرچند به اندازه راینوویروس‌ها رایج نیستند. با توجه به اینکه تعداد زیادی از این ویروس‌ها در محیط وجود دارند، کودکان به راحتی می‌توانند در محیط مدرسه یا حتی در خانه از یکدیگر بیماری را بگیرند.
عوامل محیطی و فصلی
آیا تا به حال دقت کرده‌اید که کودکان بیشتر در فصل‌های پاییز و زمستان دچار سرماخوردگی می‌شوند؟ این مسئله به تغییرات دما و رطوبت هوا برمی‌گردد. هوای خشک زمستان باعث می‌شود که لایه‌های مخاطی بینی کودکان خشک‌تر و آسیب‌پذیرتر شوند. به‌علاوه، در روزهای سرد کودکان بیشتر در محیط‌های بسته قرار دارند که گردش هوای تازه کمتر و تراکم ویروس‌ها بیشتر است. باران‌های پاییزی نیز می‌تواند باعث افزایش انتقال ویروس‌ها شود. به همین دلیل، پیشگیری از سرماخوردگی در این فصل‌ها نیازمند دقت بیشتری است.
همچنین باید توجه داشت که آلاینده‌های محیطی همچون دود سیگار می‌توانند سیستم ایمنی کودکان را ضعیف کنند، و این به نوبه خود باعث افزایش خطر ابتلا به سرماخوردگی می‌شود. در نهایت، با مراقبت و آگاهی بیشتر می‌توان به میزان زیادی از این مشکلات جلوگیری کرد و سلامتی کودکان را تضمین کرد.
درمان‌های خانگی برای سرماخوردگی کودکان
وقتی کودکان به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند، والدین به دنبال راه‌هایی برای کمک به بهبود علائم و کاهش ناراحتی آنان هستند. در این بخش به بررسی درمان‌های دارویی و همچنین روش‌های خانگی که می‌تواند برای این منظور مفید باشد، می‌پردازیم.
درمان‌های دارویی: معرفی داروهای مفید برای تسکین علائم سرماخوردگی
داروها می‌توانند در تسکین علائم سرماخوردگی کودکان موثر باشند، اما باید با دقت و تحت نظر پزشک متخصص اطفال مصرف شوند. برخی از داروهای معمول که ممکن است برای کودکان تجویز شوند عبارتند از:
- استامینوفن و ایبوپروفن: این داروها می‌توانند به کاهش تب و درد کمک کنند.
- شربت های ضدسرفه: در شرایط خاص و با تجویز پزشک، ممکن است برای کاهش سرفه توصیه شود.
- قطره‌های نمکی بینی: به بهبود احتقان بینی کمک می‌کنند.
توجه داشته باشید که آنتی‌بیوتیک‌ها تاثیری در درمان سرماخوردگی های ویروسی ندارند و تنها در صورت وجود عفونت های باکتریایی و با تشخیص و تجویز پزشک باید مصرف شوند.
درمان‌های خانگی: استفاده از سوپ داغ، عسل و گیاهانی چون زنجبیل
درمان‌های خانگی روش‌های ساده اما مؤثری هستند که می‌توانند علائم سرماخوردگی را در کودکان کاهش دهند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- نوشیدن مایعات گرم: نوشیدنی های گرم و دمنوش های می توانند در کاهش علائم سرماخوردگی کودکان مفید واقع شوند
- سوپ مرغ: به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارد می‌تواند به تسکین علائم سرماخوردگی کمک کند.
- چای زنجبیل: زنجبیل هم خواص ضد التهابی دارد و مصرف آن در سرماخوردگی به کاهش گلودرد کمک می کند.
- استفاده از عسل: اگر کودک بزرگتر از یک سال است، عسل می‌تواند به تسکین سرفه کمک کند. عسل را می‌توانید با کمی آب لیمو مخلوط کرده و به کودک بدهید.
- بخور دادن: رطوبت می‌تواند به بهبود احتقان کمک کند. استفاده از دستگاه های رطوبت‌ساز یا بخور سرد می تواند در بهبود علائم سرماخوردگی کودکان مفید باشد.
این روش‌های ساده و در دسترس می‌توانند به تسکین سرماخوردگی در کودکان کمک کنند، اما حتما در صورت تشدید علائم به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
مدت زمان سرماخوردگی در کودکان
به طور کلی مدت زمان بیماری ها و سرماخوردگی کودکان را می توان به دوره کمون و مدت زمان بروز علائم تقسیم بندی کرد
دوره کمون در واقع زمانی است که ویروس وارد بدن می‌شود ولی هنوز علائم بیماری ظاهر نشده‌اند. این دوره ممکن است بسته به نوع ویروس متفاوت باشد. وقتی از مدت زمان علائم صحبت می‌کنیم، منظور زمانی است که فرد علائم بیماری را تجربه می‌کند که آن هم می‌تواند از چند روز تا چند هفته متغیر باشد.
دوره کمون سرماخوردگی کودکان
این دوره معمولاً بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد. در این مدت، فرد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد، اما ویروس در حال تکثیر است و می‌تواند قابل انتقال به دیگران باشد. برای کاهش ریسک انتقال، شستن دست‌ها و استفاده از ماسک توصیه می‌شود.
مدت زمان علائم
علائم سرماخوردگی در کودکان معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. این علائم شامل گرفتگی بینی، سردرد، عطسه، سرفه، و تب ملایم است. در بیشتر موارد، بچه‌ها در روزهای ابتدایی بیماری شدیدتر احساس ناراحتی می‌کنند، اما با گذر زمان شدت علائم کاهش می‌یابد.
این دوره برای هر کودک متفاوت است. برخی ممکن است زودتر بهبود یابند و برخی دیگر ممکن است دوره طولانی‌تری را تجربه کنند. اگر علائم سرماخوردگی کودک شما بیشتر از دو هفته ادامه پیدا کرد، بهتر است به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
پیشگیری از سرماخوردگی در کودکان
سرماخوردگی‌ها می‌توانند برنامه روزمره کودکان و خانواده‌ها را به هم بریزند. بنابراین، پیشگیری از این بیماری اهمیت ویژه‌ای دارد. در بخش‌های زیر، به بررسی راهکارهایی خواهیم پرداخت که می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به سرماخوردگی در کودکان کمک کنند.
نکات بهداشتی برای کاهش احتمال ابتلا به سرماخوردگی
پیشگیری از سرماخوردگی کودکان با بهبود شرایط بهداشتی آغاز می‌شود. رعایت این نکات می‌تواند از شیوع بیشتر ویروس‌هایی که منجر به سرماخوردگی می‌شوند، جلوگیری کند.
- شستن دست‌ها: یکی از موثرترین راه‌ها برای جلوگیری از انتقال ویروس‌ها، شستن منظم دست‌ها با آب و صابون است.
- اجتناب از تماس نزدیک: کودکان باید از تماس نزدیک با افرادی که علائم سرماخوردگی را دارند، خودداری کنند.
- تمیز نگه داشتن سطوح: استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها برای تمیز کردن دستگیره‌ها، اسباب‌بازی‌ها و سایر سطوح مشترک می‌تواند بسیار موثر باشد.
- استفاده از دستمال کاغذی: استفاده از دستمال کاغذی هنگام عطسه یا سرفه را به کودکان خود بیاموزید.
با این اقدامات ساده ولی موثر، می‌توانیم از انتشار ویروس سرماخوردگی جلوگیری کنیم.
تقویت سیستم ایمنی کودکان و واکسیناسیون
سیستم ایمنی قوی می‌تواند به کودکان کمک کند تا در برابر سرماخوردگی مقاومت بیشتری داشته باشند. در این بخش به بررسی راه‌های تقویت ایمنی کودکان پرداخته ایم.
- تغذیه سالم: یک رژیم غذایی متعادل و کامل می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان کمک کند. این رژیم باید حاوی میوه‌ها، سبزیجات، ویتامین‌ها و مواد مغذی کافی باشد.
- فعالیت بدنی: ورزش منظم به افزایش قدرت و کارایی سیستم ایمنی کمک می‌کند.
- خواب کافی: اطمینان از اینکه کودکان به میزان کافی و مناسب خواب دارند، می‌تواند در تقویت ایمنی آنها موثر باشد.
- واکسیناسیون: انجام به موقع واکسیناسیون‌های الزامی و مشاوره با پزشک متخصص کودکان در مورد واکسن‌های اضافی می تواند در ارتقای ایمنی کودکان تاثیرگذار باشد.
تقویت سیستم ایمنی، سپری محکم در برابر سرماخوردگی و سایر بیماری‌ها ایجاد می‌کند و کودکان را از تبعات ناخوشایند آن حفظ می‌کند.
شرایط خاص و انواع سرماخوردگی
در دنیای کودکان، سرماخوردگی می‌تواند به شکل‌های متفاوتی بروز کند و نیاز به توجهات و مراقبت‌های خاصی دارد. کودکان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف تر و قرار گرفتن در محیط‌های پرازدحام‌تر، بیش از بزرگسالان به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. در این بخش، به بررسی شرایط خاصی می‌پردازیم که بر کودکان تاثیر می‌گذارند.
سرماخوردگی در نوزادان
نوزادان کوچک، با داشتن سیستم ایمنی ضعیف تر، به مراقبت‌های بیشتری در برابر سرماخوردگی نیاز دارند. علائم سرماخوردگی در نوزادان ممکن است شامل تب، سرفه، و بی‌حالی باشد که می‌تواند به سرعت افزایش یابد. برای نوزادان، بهترین راه، اطمینان از دریافت مایعات کافی است. همچنین، تمیز نگه داشتن محیط و جلوگیری از تماس با افراد بیمار، از اقدامات مهم پیشگیرانه است.
سرماخوردگی در کودکان با بیماریهای مزمن
کودکان با بیماریهای مزمن مانند آسم یا دیابت، در مواجهه با سرماخوردگی، شرایط خاصی را تجربه می‌کنند. سرماخوردگی در کودکان دیابتی می‌تواند مدیریت سطح قند خون را پیچیده کند و سرماخوردگی و عفونت ریه در کودکان مبتلا به آسم به شدت علائم تنفسی آنان را تحت تاثیر قرار دهد.
در مورد این کودکان حتما باید برنامه‌ی دارویی دقیقاً رعایت شود و در صورت بروز علایم جدی‌تر مانند گرفتگی صدا در سرماخوردگی کودکان یا مشکلات تنفسی، به پزشک مراجعه کنند. والدین باید به دقت بر تغذیه و وضعیت جسمانی کودک نظارت داشته باشند تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.
والدین باید به گونه‌ای فعال و آگاه، به سلامت کودکان خود اهمیت دهند و با دانش و برنامه‌ریزی مناسب، اثرات منفی سرماخوردگی را به حداقل برساند.
داروها و محصولات موجود برای سرماخوردگی کودکان
سرماخوردگی کودکان یک چالش رایج برای والدین است. شناسایی راه‌های مناسب برای درمان و تسکین علائم، از دغدغه‌های اصلی هر والدی است که با داشتن اطلاعات کافی، می‌توان به راحتی از فرزندمان مراقبت کنیم. در ادامه به بررسی داروهای بی‌نسخه و زمان مناسب برای مراجعه به پزشک می‌پردازیم.
داروهای بی‌نسخه برای سرماخوردگی کودکان
داروهای بی‌نسخه معمولا اولین خط درمانی هستند که اکثر والدین برای سرماخوردگی کودکان به آنها مراجعه می‌کنند. این داروها می‌توانند علائم عمومی مانند سرفه، تب و احتقان بینی را بهبود بخشند. در اینجا برخی از رایج‌ترین داروهای بی‌نسخه که می‌توانید به کودکان خود بدهید بررسی می‌کنیم:
- شربت سرماخوردگی: شربت‌های مخصوص سرماخوردگی کودکان مانند کیدی کلد و کیدی گریپ می‌توانند به بهبود علائمی مثل سرفه و گرفتگی بینی کمک کنند. این محصولات حاوی موادی مانند آنتی‌هیستامین‌ها و ضداحتقان‌ها هستند که باعث کاهش علائم می‌شوند.
- تب‌برها: محصولاتی مثل استامینوفن و ایبوپروفن از جمله داروهایی هستند که بدون نسخه می‌توانند برای کاهش تب و درد به کار روند. استفاده از این داروها باید با توجه به دوز مناسب و دستورالعمل‌های درج شده بر روی بسته‌بندی باشد.
- آنتی‌هیستامین‌ها: این دسته از داروها برای کاهش آبریزش بینی و علائمی مانند عطسه بسیار مفید هستند. دیفن‌هیدرامین نمونه‌ای از این داروهاست که بدون نسخه قابل تهیه است. ولی توجه داشته باشید که این دارو برای کودکان زیر یکسال ممنوع است. آنتی هیستامین ها با توجه به سن کودک و تشخیص پزشک تجویز می شوند.
زمان مراجعه به پزشک: نکاتی در مورد زمان مناسب برای مشاوره با پزشک
هر چقدر که داروهای بی‌نسخه می‌توانند کمک‌کننده باشند، اما در برخی موارد لازم است تا به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که علائم شدید شوند یا با مشکلاتی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد مواجه شدید، حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید:
- تب بالا و پایدار: اگر دمای بدن کودک بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد است و بعد از مصرف تب‌بر کاهش نمی‌یابد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. تب بالا خصوصاً در نوزادان زیر سه ماه نیاز به توجه ویژه ای دارد.
- مشکلات تنفسی: اگر کودک شما دچار مشکل در تنفس یا سرفه‌های مداوم شده است، ضروری است که موضوع توسط متخصص بررسی شود.
- کاهش شدید اشتها و بی‌حالی: کاهش اشتها و بی‌حالی از علائمی هستند که می‌توانند نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر باشند و نیاز به بررسی پزشکی دارند.
استفاده از داروهای مناسب و مشورت با پزشک در زمان مناسب می‌تواند به بهبود سریع‌تر سرماخوردگی کودکان کمک کند و از بروز عوارض احتمالی آن جلوگیری کند.
عوامل فصلی و محیطی
سرماخوردگی کودکان واژه‌ای آشناست که بسیاری از والدین حداقل یکبار آن را تجربه کرده اند. اما چه چیزی این بیماری را در کودکان شایع‌تر می‌کند؟ یکی از عوامل مهم، موارد فصلی و محیطی است که تاثیر بسزایی در شیوع سرماخوردگی دارد. در این بخش به بررسی عوامل محیطی و فصلی که می‌تواند باعث بروز سرماخوردگی در کودکان شود، خواهیم پرداخت.
شرایط آب و هوایی
تغییرات دما: دمای هوا به خصوص در ماه‌های پاییز و زمستان که نوسانات بیشتری دارد، می‌تواند بر سلامت کودکان تاثیر بگذارد. با وجود این که تصور عمومی بر این است که سرماخوردگی به علت سرما است، اما در واقع این ویروس‌ها هستند که عامل اصلی سرماخوردگی در کودکان هستند. ویروس‌ها در محیط‌های سرد و خشک بهتر زنده می‌مانند و با تغییر دما می‌توانند بیشتر پراکنده شوند.
محیط زندگی
محیط‌های بسته و شلوغ: کودکان در محیط‌های بسته مانند مهدکودک‌ها و مدارس بیشتر در معرض ویروس‌ها قرار می‌گیرند. این محیط‌ها که معمولاً گرم و شلوغ هستند، مکان مناسب‌تری برای انتشار ویروس‌های سرماخوردگی به حساب می‌آیند.
آلودگی هوا
تاثیر آلودگی: آلودگی هوا نیز می‌تواند سیستم ایمنی کودکان را ضعیف کند و آنها را نسبت به ویروس‌های سرماخوردگی آسیب‌پذیرتر نماید. ذرات آلودگی ممکن است باعث تحریک و التهاب دستگاه تنفسی شوند و از این طریق زمینه را برای عفونت‌های ویروسی فراهم کنند.
فصل های خاص
فصل پاییز و زمستان: بیشترین مراجعه های پزشکی برای سرماخوردگی کودکان در پاییز و زمستان رخ می‌دهد. در این فصول، تغییر در رطوبت هوا و دما شرایطی فراهم می‌کند که ویروس‌ها به راحتی انتقال می یابند و کودکان بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند .
درک عوامل فصلی و محیطی می‌تواند به والدین کمک کند تا با ایجاد تغییرات کوچکی در سبک زندگی و محیط کودکان، تا حد زیادی از ابتلای آنان به سرماخوردگی جلوگیری کنند.
نگرانی‌های مربوط به سرماخوردگی کودکان
زمانی که کودک شما سرماخوردگی می‌گیرد، طبیعی است که نگران شوید. به خصوص اگر کودک نوزاد باشد یا علائم شدیدی مانند تب بالا یا مشکلات تنفسی داشته باشد. در این بخش، به بررسی نکاتی می‌پردازیم که می‌توانند تا حدودی دغدغه شما را برطرف کنند.
تاثیر سرماخوردگی بر تغذیه و خواب کودکان
برخی علائم سرماخوردگی کودکان همچون گلودرد و گرفتگی بینی تاثیر مستقیمی بر اشتها و خواب کودکان دارند و هر کدام عواقب خاص خود را به همراه خواهند داشت:
- بی‌میلی به غذا و آب: کودکان معمولاً هنگام بیماری تمایل کمتری به خوردن دارند، کاهش اشتها و عدم تمایل به خوردن و آشامیدن می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن کودک شود.
- ایجاد اختلال در خواب: گرفتگی بینی و سرفه می‌تواند خواب کودک را مختل کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
همه سرماخوردگی‌ها خطرناک نیستند، اما بعضی علائم ممکن است نیاز به توجه بیشتری داشته باشند. در زیر به مهم ترین علائم نگران‌کننده در سرماخوردگی کودکان اشاره شده است:
- شنیدن صداهای غیر معمول از قفسه سینه: اگر کودک هنگام تنفس صدای خس‌خس دارد یا به سختی نفس می‌کشد، نیازمند مراقبت فوری پزشکی است.
- تب بالا و مداوم: تب‌های طولانی‌مدت و بالا می‌تواند نشانه‌ای از عفونت‌های جدی‌تر باشد.
- قرمزی و تورم گلو
- پایین آمدن سطح هوشیاری و هذیان گفتن
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتماً به متخصص کودکان و نوزادان مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
سرماخوردگی کودکان یکی از چالش‌های مهم برای والدین است. آگاهی از علائم و نحوه مدیریت آن می‌تواند کمک شایانی به کاهش نگرانی‌ها کند. درک عواملی که سرماخوردگی را ایجاد می‌کنند و انتخاب درمان‌های مناسب، کودکان را سریع‌تر بهبود می‌بخشد.
تشویق کودکان به رعایت بهداشت دست‌ها و ایجاد محیطی آرام و پشتیبان، برای کاهش انتقال ویروس ضروری است. همچنین، مصرف مایعات و توجه به تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود سریع‌تر آنان کمک کند.
والدین با کسب اطلاعات کافی و مشاوره با متخصص اطفال می‌توانند کودکان خود را در مواجهه با این بیماری رایج یاری دهند و از بروز عوارض بیشتر جلوگیری کنند.
به یاد داشته باشید که همیشه در صورت مشاهده علائم شدیدتر مانند تب بالا یا مشکلات تنفسی با پزشک مشورت نمایید. آگاهی و اقدام به موقع می‌تواند نقش موثری در بهبود سلامتی کودکان داشته باشد.
نوشته شده توسط: دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان
دیدگاه ها (0)