رینیت آلرژیک یکی از شایع ترین علل آبریزش بینی در کودکان به شمار می‌رود. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که آلرژن هایی نظیر گرده گل ها، گرد و غبار یا ذرات موجود در هوا به داخل بینی راه پیدا می کنند و باعث التهاب می شوند. نتیجه این فرآیند، بروز علائمی مانند عطسه، سرفه، و آبریزش بینی در کودکان است که می‌تواند بر کیفیت زندگی آنها تاثیر منفی داشته باشد. برخی از این نشانه ها ممکن است با علائم سرماخوردگی اشتباه گرفته شوند، اما تفاوت هایی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص صحیح کمک کند. در این مقاله، علل، علائم، پیشگیری و درمان رینیت آلرژیک در کودکان رو بررسی خواهیم کرد.
تعریف و علل رینیت آلرژیک در کودکان
منظور از رینیت آلرژیک یا آبریزش بینی ناشی از حساسیت در کودکان چیست؟
رینیت آلرژیک یکی از انواع واکنش های آلرژیک است که بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مواد حساسیت زا (آلرژن ها) وارد بینی می شوند و سیستم ایمنی بدن به آنها واکنش نشان دهد. التهاب مخاط بینی به علت واکنش بیش از حد سیستم ایمنی رخ می‌دهد که به آزاد شدن مواد شیمیایی مانند هیستامین منجر می‌شود. این التهاب، علائمی نظیر عطسه، خارش، گرفتگی و آبریزش بینی در کودکان را به همراه دارد. این واکنش نه تنها عملکرد بینی را مختل می کند بلکه زندگی روزمره کودکان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
عوامل ایجاد کننده رینیت آلرژیک یا آبریزش بینی ناشی از حساسیت در کودکان
همانطور که قبلا اشاره شد یکی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده رینیت آلرژیک در کودکان، آلرژن‌ها یا مواد حساسیت زایی هستند که در محیط زندگی کودکان وجود دارند. در میان این آلرژن‌ها، گرده گیاهان از شایع ترین عوامل هستند که در فصول مختلف سال، به خصوص در بهار و پاییز بیشتر دیده می‌شوند. علاوه بر گرده گیاهان، گرد و غبار خانگی نیز به عنوان عاملی مهم در ایجاد یا تشدید رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان شناخته می‌شود.
سایر آلرژن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- موی حیوانات خانگی
- دود سیگار
- کپک ها و قارچ ها
این آلرژن ها هم به راحتی می‌توانند وارد فضای داخلی خانه ها شوند و با چسبیدن به فرش ها، مبلمان و دیگر سطوح، حساسیت کودکان را افزایش دهند. داشتن درک صحیح از عوامل محیطی و ژنتیکی به پیشگیری از این بیماری کمک شایانی می‌کند. آگاهی والدین و ایجاد محیطی پاک و عاری از آلرژن، نقش مهمی در کاهش علائم این بیماری دارد.
علائم رینیت آلرژیک یا آبریزش بینی ناشی از حساسیت در کودکان
رینیت آلرژیک در کودکان بر اثر واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی کودک به آلرژن های محیطی ایجاد می‌شود و می تواند طیف وسیعی از علائم را به همراه داشته باشد در ادامه به بررسی علائم رایج این بیماری می‌پردازیم:
آبریزش بینی در کودکان
آبریزش بینی در کودکان یکی از شایع ترین و آزار دهنده ترین علائم رینیت آلرژیک است. این علامت ناشی از تولید بیش از حد موکوس (ترشحات مجاری تنفسی) در پاسخ به التهاب ناشی از آلرژی است.
ویژگی‌های بارز آبریزش بینی در کودکان:
- شفاف و آبکی بودن موکوس: به دلیل واکنش بدن به عوامل حساسیت زا، موکوس تولید شده اغلب شفاف و رقیق است.
- استمرار در طول روز: برخلاف سرماخوردگی، آبریزش ناشی از آلرژی می‌تواند به شکل مداوم و بدون نشانه های تب یا خستگی شدید ادامه یابد.
سایر علائم
به جز آبریزش بینی در کودکان، ممکن است دیگر علائم رینیت آلرژیک نیز به صورت همزمان ظاهر شوند. این علائم عبارتند از:
- عطسه های متوالی: عطسه های پی در پی می‌تواند یکی از نخستین نشانه های شروع یک واکنش آلرژیک باشد.
- خارش و قرمزی چشم ها: کودک ممکن است بر اثر حساسیت، چشم هایش را زیاد بمالد که این عمل باعث خارش و قرمزی چشم ها می‌شود.
- گرفتگی بینی: در برخی موارد، التهاب دیواره داخل بینی باعث ایجاد گرفتگی و تنفس دشوار می‌شود.
این نشانه ها ممکن است آنقدر طولانی مدت باشند که بر زندگی روزانه کودک تأثیر بگذارند. بنابراین، تشخیص سریع علائم رینیت آلرژیک در کودکان مسلما در کنترل و بهبود شرایط تاثیر گذار خواهد بود.
تشخیص و تمایز با سرماخوردگی
رینیت آلرژیک و سرماخوردگی دو مشکل شایع در کودکان هستند که اغلب به دلیل شباهت علائم، با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. با این وجود، درک تفاوت‌های کلیدی می‌تواند به والدین کمک کند تا تشخیص دقیق تری از این بیماری داشته باشند و درمان مناسب‌تری را انتخاب کنند.
روش‌های تشخیص رینیت آلرژیک در کودکان
تشخیص رینیت آلرژیک در کودکان معمولا از طریق معاینات فیزیکی و آزمایشات تخصصی انجام می‌شود. پزشکان اغلب به دنبال علائمی مثل قرمزی و التهاب در حفره بینی و چشم ها هستند. آزمایش های معمول برای تشخیص رینیت آلرژیک در کودکان عبارتند از:
- تست پوست: این تست، با تزریق مقادیر اندکی از آلرژن‌های مختلف در زیر پوست، برای مشاهده واکنش های آلرژیک انجام می شود.
- تست خون: برای شناسایی آلرژی ها سطح ایمونوگلوبولین E (IgE) خون اندازه گیری می شود.
- بررسی سابقه خانوادگی: اغلب آلرژی ها به صورت ژنتیکی منتقل می‌شوند و بررسی سابقه خانوادگی می‌تواند به تشخیص کمک کند .
فرق آبریزش بینی ناشی از حساسیت با سرماخوردگی
آبریزش بینی در حساسیت ها شفاف، ادامه دار و همراه با عطسه و خارش است و به دلیل واکنش به آلرژن‌ها رخ می‌دهد. اما در سرماخوردگی غلیظ تر بوده و با گلودرد، تب خفیف و خستگی همراه است که ناشی از یک عفونت ویروسی است. حساسیت طولانی تر است، ولی سرماخوردگی طی یک تا دو هفته بهبود می‌یابد.
چندین تفاوت مهم رینیت آلرژیک را از سرماخوردگی در کودکان متمایز می‌کند. در ادامه این تفاوت ها را با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم:
مدت زمان:
- سرماخوردگی معمولا بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.
- رینیت آلرژیک ممکن است برای هفته ها یا حتی ماه ها با توجه به حضور آلرژن ها ادامه داشته باشد.
علائم:
- سرماخوردگی: شامل تب خفیف و درد های عضلانی است و اغلب با علائمی مشابه آلرژی همراه است.
- رینیت آلرژیک: چشم ها و بینی خارش دارند، اما هیچ تبی وجود ندارد.
زمان ابتلا به بیماری:
- سرماخوردگی در فصول سرد سال رایج تر است.
- رینیت آلرژیک: این بیماری ممکن است در هر زمانی رخ دهد، ولی معمولا کودکان در فصل های بهار و پاییز که میزان آلرژن ها بیشتر است، بیشتر به آن مبتلا می‌شود.
شناخت این تفاوت های جزئی می‌تواند به انتخاب درمان مناسب تر و کاهش ناراحتی کودکان کمک کند. والدین باید در صورت مشاهده علائم رینیت آلرژیک، به متخصص اطفال مراجعه کنند تا از تشخیص درست اطمینان حاصل کنند.
روش های درمان رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان
روش های متعددی برای مدیریت علائم و درمان رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان وجود دارد. در اینجا به بررسی برخی از این روش‌ها می‌پردازیم
داروهای بدون نسخه
برای درمان رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان، دارو های بدون نسخه نقش بسزایی ایفا می کنند. این داروها معمولاً شامل آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان ها هستند که به کاهش علائمی مانند عطسه، خارش و آبریزش بینی در کودکان کمک می‌کنند.
برخی از این دارو های رایج عبارتند از:
- آنتی‌هیستامین ها: داروهایی هستند که علائم آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان را کاهش می‌دهند. کلرفنیرامین و دیفن هیدرامین از این نوع دارو ها می باشند.
- ضد احتقان ها: داروهایی مانند فنیل افرین که به کاهش گرفتگی بینی کمک می‌کند.
این داروها اگرچه به راحتی در داروخانه‌ها در دسترس هستند، اما همواره توصیه می‌شود که قبل از مصرف، حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید
داروهای نیازمند نسخه پزشک
در مواردی که داروهای بدون نسخه کافی نیستند، پزشکان ممکن است داروهای دیگری را برای کنترل بهتر رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان تجویز کنند.
برخی از این دارو های تجویزی عبارتند از:
- اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی: از جمله این اسپری ها فلوتیکازون و بودسوناید هستند که معمولا برای کاهش التهاب مخاط بینی و علائم طولانی مدت تجویز می‌شوند.
- ایمونوتراپی: برای کودکانی که به دیگر روش های درمانی پاسخ نمی دهند، ممکن است تزریق های حساسیت زدایی توصیه شود تا به تدریج واکنش بدن آنها به آلرژن‌ها کاهش یابد.
استفاده از این درمان‌ها باید تحت نظارت دقیق پزشک متخصص اطفال انجام شود و والدین باید از نحوه صحیح استفاده و مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج آگاهی کامل داشته باشند.
پیشگیری از رینیت آلرژیک
پیشگیری از رینیت آلرژیک در کودکان می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی آنان را بهبود ببخشد. با اجرای تکنیک های پیشگیری مناسب، می‌توانید شدت و فراوانی علائم را کاهش دهید و از تعامل بیشتر کودکان با آلرژن‌ها جلوگیری کنید. در زیر به نکات مهمی در این باره پرداخته‌ایم.
نکات تغذیه‌ای و محیطی
ایجاد تغییرات جزئی در رژیم غذایی و محیط خانه می‌تواند به کاهش علائم رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان کمک کند. در ادامه چند راهکار مفید برای کاهش تماس با آلرژن ها بیان شده است:
- از غذا های حاوی نگهدارنده ها کمتر استفاده کنید: برخی از مواد شیمیایی و نگهدارنده ها علائم آلرژی را تشدید می کنند. سعی کنید از غذا های طبیعی و تازه بیشتر در رژیم غذایی کودکان استفاده کنید.
- هوا را تمیز نگه دارید: استفاده از دستگاه های تصفیه هوا و جلوگیری از ورود گرده گیاهان به داخل خانه اهمیت زیادی دارد. سعی کنید در روز هایی که میزان گرد و غبار در هوا زیاد است، پنجره ها را باز نگذارید.
- جلوگیری از ورود حیوانات خانگی به اتاق خواب کودکان: حفظ فاصله میان کودکان و حیوانات خانگی، به خصوص در اتاق خواب، می‌تواند به کاهش حساسیت ها کمک کند.
با توجه به این پیشنهادات، می‌توانید به شکل موثری آلرژن های محیطی و تغذیه‌ای را کاهش دهید.
رعایت بهداشت فردی و محیطی
بهداشت فردی و محیطی نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت رینیت آلرژیک در کودکان ایفا می‌کند. رعایت موارد زیر می‌تواند تأثیر بسزایی بر کاهش علائم داشته باشد:
- شستشوی منظم دست ها:به کودکان نحوه شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون را بیاموزید. این اقدام از ورود آلرژن های محیطی به بدن جلوگیری می‌کند.
- نظافت منظم خانه: نگهداری خانه در شرایطی بهداشتی و فاقد گرد و غبار و استفاده از جاروبرقی های مجهز به فیلتر های (HEPA) به کاهش آلرژن ها کمک می‌کند.
- استفاده از ماسک در محیط های باز: در روز هایی که میزان گرده ها یا دیگر آلرژن ها در هوا زیاد است، کودکان را به استفاده از ماسک در فضای باز تشویق کنید.
با توجه به اهمیت بالای بهداشت فردی و محیطی، اجرای این توصیه‌ها می‌تواند کمک شایانی در کاهش تاثیرات آلرژن ها داشته باشد. با ایجاد محیطی امن و کنترل آلرژن ها، علائم رینیت آلرژیک و آبریزش بینی در کودکان به طور محسوسی کاهش می‌یابد.
جمع‌بندی
رینیت آلرژیک و آبریزش بینی ناشی از حساسیت در کودکان ممکن است به ظاهر ساده باشد، اما تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی و سلامت آن ها دارد. درک صحیح علائم و تمایز آن ها از سرماخوردگی و شرایط مشابه می‌تواند به تشخیص و درمان مؤثرتر کمک کند. با اعمال راهکار های پیشگیرانه و درمان های مناسب، می‌توان شدت علائم را کاهش داد و از کودکان در فعالیت های روزانه شان حمایت کرد.
نوشته شده توسط: دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان (اطفال)
دیدگاه ها (0)