ریفلاکس (رفلاکس) نوزاد – از تشخیص تا درمان

برای درک بهتر ریفلاکس نوزاد، ریفلاکس معده نوزاد (رفلاکس معده نوزاد) و درمان ریفلاکس نوزاد قبل از هر چیزی باید به تعریف این بیماری بپردازیم. منظور از ریفلاکس یا رفلاکس چیست؟ چی چیزی باعث این بیماری می شود؟ مری لوله ای است که مواد غذایی را از دهان به معده شما منتقل می کند. اگر کودک شما رفلاکس داشته باشد، محتوای معده او به داخل مری بر می گردد ( علایم ریفلاکس در نوزادان به طور کامل تر در ادامه آمده است). از نام های دیگر رفلاکس، می توان به ریفلاکس معده یا (GER) اشاره کرد.

اگر این مشکل طولانی تر و جدی تر باشد به آن بیماری رفلاکس معده (GERD) گفته می شود. در واقع اگر شیرخوار بیشتر از ۱۲ تا ۱۴ ماه درگیر رفلاکس شده باشد و در غذا خوردن مشکل داشته باشد به این نوع از رفلاکس (GERD) گفته می شود که نیاز به درمان دارد.

Gastro-esophageal reflux (GER) refers to the involuntary passage of gastric contents into the esophagus.

ریفلاکس معده و مری (GER) به عبور غیرارادی محتوای معده به مری گفته می شود.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5578061/#sec1-ijms-18-01671title

چه عواملی باعث بروز ریفلاکس (رفلاکس) نوزاد می شود؟

در نوزادانی که رفلاکس معده دارند عضله اسفنکتر پایین مری به طور کامل شکل نگرفته است یا به خوبی بسته نمی شود. این امر باعث بازگشت محتویات معده کودک به مری می شود. در رفلاکس نوزاد ، محتویات معده به داخل دهان بر می گردد (شبیه نشخوار کردن) و یا به بیرون از دهان پرتاب می شود.

یک ماهیچه (اسفنکتر) در پایین مری وجود دارد که به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند. هنگامی که کودک شما غذا را می بلعد، این عضله شل می شود تا غذا از مری به معده وارد شود. این عضله به طور طبیعی باید بسته باشد تا از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کند.

در نوزادانی که بیماری رفلاکس معده (GERD) دارند، این عضله اسفنکتر ضعیف است و در مواقعی که نباید، شل می شود.

بعد از مطالعه مقاله رفلاکس نوزاد حتما مقاله رفلاکس پنهان در نوزادان را مطالعه فرمایید.

آیا ریفلاکس (رفلاکس) معده در نوزادان شایع است؟

ریفلاکس معده در نوزاد بسیار شایع است. تقریباً در نیمی از تمام نوزادان در ۳ ماه اول زندگی روزانه بارها و بارها محتویات معده را بالا می آورند. ریفلاکس نوزاد معمولا با شروع غذای های کمکی کودک بهبود می یابد.

علائم ریفلاکس (رفلاکس) در نوزادان کدامند؟

از مهمترین علایم ریفلاکس در نوزادان بازگشت محتویات معده کودک به دهان است. همچنین ممکن است با علائمی از قبیل:

• کمانی شدن پشت نوزاد، هنگام خوردن شیر مادر و یا درست بعد از خوردن غذا
• کولیک (قولنج): گریه ادامه دار بیش از ۳ ساعت در روز، بدون دلیل پزشکی
• سرفه های کودک
• دل درد و مشکل بلع کودک
• تحریک پذیری کودک مخصوصاً بعد از خوردن غذا و یا خوردن شیر مادر
• کم غذا خوردن یا امتناع از غذا خوردن
• وزن گیری کم و یا لاغر شدن کودک
• خس خس سینه یا مشکل در تنفس کودک
• استفراغ با فشار و یا استفراغ های مکرر

متخصص کودکان چگونه ریفلاکس (رفلاکس) نوزاد را تشخیص می دهد؟

در بیشتر موارد، متخصص کودکان با بررسی علائم نوزاد و سابقه های پزشکی وی، رفلاکس نوزاد را تشخیص می دهد. اگر با تغییر در تغذیه و دارو های ضد رفلاکس علائم بهبود نیافتند ( علایم ریفلاکس در نوزادان در بالا آورده شده است)، ممکن است فرزند شما به آزمایش هم نیاز داشته باشد.

برای تشخیص ریفلاکس معده کودک چندین آزمایش معمول وجود دارد. در بعضی مواقع ممکن است پزشک متخصص اطفال از شما بخواهد چندین آزمایش مختلف را انجام دهید. این آزمایش ها عبارتند از:

• عکس برداری از دستگاه گوارش فوقانی: در این بررسی کودک شما یک ماده کنتراست دهنده (باریم) به همراه غذا یا نوشیدنی خود می خورد و متخصص رادیولوژی چندین عکس از پایین رفتن غذا در مسیر مری کودک تا رسیدن آن به معده تهیه می کند.

• اندازه گیری میزان اسیدیته مری: در این روش پزشک متخصص اطفال یا پرستار یک لوله نازک انعطاف پذیر را از طریق بینی وارد معده کودک شما می کند. انتهای لوله در مری مقدار اسید وارد شده به مری را اندازه گیری می کند. انتهای دیگر لوله به مانیتوری متصل است که اندازه گیری ها را ثبت می کند. کودک شما به مدت ۲۴ ساعت در بیمارستان به این دستگاه متصل خواهد بود.

• آندوسکوپی و نمونه برداری دستگاه گوارش فوقانی: در این روش از یک آندوسکوپ، (یک لوله طولانی و انعطاف پذیر که یک لامپ و دوربین در انتهای آن قرار دارد) استفاده می شود. پزشک آندوسکوپ را به مری، معده و قسمت اول روده کوچک کودک شما وارد می کند. پزشک متخصص اطفال ممکن است علاوه بر دیدن تصاویر از آندوسکوپ، نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز تهیه کند.

بعد از مطالعه مقاله رفلاکس نوزاد حتما مقاله رفلاکس پنهان در نوزادان را مطالعه فرمایید.

چه تغییراتی غذایی به درمان ریفلاکس (رفلاکس) نوازاد شما کمک می کند؟

در ادامه تعدادی از تغییرات غذایی که ممکن است برای درمان ریفلاکس معده کودک شما کمک کننده باشد آورده شده است:

• آرد برنج را به شیشه شیر خشک یا شیر مادر اضافه کنید. در مورد میزان مخلوط کردن آن با شیر با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. اگر این مخلوط خیلی غلیظ باشد، ممکن است از سوراخ شیشه شیر عبور نکند. برای راحتی نوزاد می توانید برشی به شکل X روی سر شیشه های شیر ایجاد کنید تا سوراخ بزرگتر شود.

• اگر بجای شیر مادر با شیر خشک فرزندتان را تغذیه می کنید هر ۳۰ تا ۶۰ سی سی شیر، آرغ های نوزاد را بگیرید. در صورتی که نوزاد از سینه شیر می خورد هنگام تعویض سینه ها این کار را انجام دهید.

• از شیر دادن بیش از حد پرهیز کنید. همیشه به میزان توصیه شده از شیر های خشک و یا شیر مادر به نوزاد بدهید.

• کودک خود را بعد از تغذیه با شیر مادر و یا شیر خشک به مدت ۳۰ دقیقه به حالت ایستاده نگه دارید.

• اگر از شیر خشک استفاده می کنید و کودک شما نسبت به پروتئین شیر حساس است،  متخصص کودکان ممکن است نوع دیگری از شیر خشک را برای بهبود علائم ریفلاکس  به شما پیشنهاد دهد. نوع شیر خشک نوزاد را بدون مشورت با متخصص کودکان تغییر ندهید.

بعد از مطالعه مقاله رفلاکس نوزاد حتما مقاله رفلاکس پنهان در نوزادان را مطالعه فرمایید.

درمان رفلاکس نوزاد به چه ترتیبی انجام می شود؟

اگر پزشک متخصص اطفال با تغییرات غذایی به نتیجه مطلوب نرسد، ممكن است داروهایی را برای درمان ریفلاکس نوزاد توصیه كند. این داروها بر کاهش مقدار اسید معده کودک شما کار می کنند. پزشک فقط درصورتی که هنوز علایم ریفلاکس در نوزادان را مشاهده کند و شما:

• قبلاً تغییرات تغذیه ای را امتحان کرده باشید
• کودک شما در خواب یا تغذیه مشکل داشته باشد
• کودک شما به درستی رشد نکند

از دارو های کاهش دهنده اسید معده برای درمان استفاده خواهد کرد.

پزشک اغلب یک داروی را به صورت آزمایشی تجویز می کند و عوارض احتمالی آن را توضیح می دهد. شما نباید به کودک خود دارو بدهید، مگر اینکه پزشک متخصص اطفال به شما گفته باشد.

دارو های ریفلاکس نوزاد عبارتند از:

• مسدود کننده H2 ، که باعث کاهش تولید اسید می شود
• مهارکننده های پمپ پروتون (PPI) ، که مقدار اسیدی را که معده ایجاد می کند، پایین می آورند

اگر این داروها برای درمان کودک مفید واقع نشوند و کودک شما هنوز علائم شدید داشته باشد، عمل جراحی آخرین گزینه خواهد بود. متخصصین گوارش کودک فقط در موارد نادر از جراحی برای معالجه ریفلاکس نوزاد استفاده می کنند. آنها ممکن است در مواردی که نوزاد دارای مشکلات شدید تنفسی یا جسمی باشند که باعث علائم رفلاکس می شوند، عمل جراحی را پیشنهاد دهند.

بیماری ریفلاکس در دوران بارداری

یکی از تغییرات شایع دوران بارداری برگشت اسید معده و استفراغ مکرر است و در دوران بارداری این عارضه شایع می باشد. حدود ۷۰ تا۸۰ درصد زنان در یک دوره زمانی در بارداری علامت های این بیماری را تجربه میکنند. از آنجا که مری لوله ای عضلانی می باشد که دهان را با معده مرتبط می کند، هرگاه به علتی دهانه تحتانی مری بدرستی کار نکند، محتویات معده همراه با اسید وارد دهان می شود.

علل بیماری ریفلاکس معده در بارداری

افزایش فشار شکم بدنبال افزایش وزن در دوران بارداری: هرچه افزایش وزن مرتبط با بارداری سریع تر اتفاق بیافتد ، فشار شکم مادر افزایش بیشتری پیدا میکند. بارداری های دوقلویی نیز با افزایش ترشح هورمون ها باعث افزایش فشار داخل شکم مادر می شوند.

رشد جنین و افزایش سایز رحم مادر در بارداری نیز باعث افزایش فشار شکمی در زمان بارداری می شود.

راه کارهایی برای کاهش علائم مرتبط با افزایش اسید معده در زمان بارداری

• زنان در دوران بارداری بهتر است تا دو ساعت بعد از خوردن غذا دراز نکشند و زمان استراحت نیز سر در زاویه ۳۰ درجه نسبت به بدن باشد.
• مراقبت های زمان بارداری مانند خوردن داروهای مکمل و قرص های آهن حتما بعد از مصرف غذا باشد.
• از مصرف غذاهای محرک مانند نوشابه و غذاهای تند و قهوه در زمان بارداری خودداری کنند.
• محیط بدون استرس و خواب کافی با بهبود علائم ریفلاکس در بارداری مرتبط هستند.
• پرهیز از شنیدن اخبار بد و اخباری که باعث تشدید استرس در زمان بارداری می شوند نیز با بهبود علایم ریفلاکس در بارداری مرتبط می باشد.
• خوابیدن به پهلوی چپ باعث کاهش فشار داخل شکم مادر و کاهش علایم ریفلاکس در بارداری می شود.

در صورت وجود علایم شدید برگشت اسید معده و استفراغ مکرر در بارداری و عدم بهبودی با مراقبت ها و استفاده از مطالب نوشته شده با مشورت پزشک می توانید از داروهای آنتی اسید استفاده کنید.

آیا درمان های خانگی که باید برای بهبود علایم ریفلاکس در نوزادان انجام دهید را می دانید؟

علاوه بر مطالب نوشته شده در درمان ریفلاکس، نوزادانی که مشکلات سیستم گوارشی مانند ریفلاکس معده دارند، ممکن است از نظر رژیم غذایی نیاز به تغییرات داشته باشند.

• زمانی که شیرخوار مبتلا به آلرژی پروتئین گاوی با ریفلاکس گوارشی باشد ، پرهیز از محصولات گاوی مانند روغن گاو یا کره و گوشت گاو در رژیم غذایی باید انجام شود.
  
• تغییرات شیوه زندگی مانند رعایت رژیم غذایی و استفاده از غذاهای خانگی، عدم استفاده از غذاهای آماده کودک، علاوه بر تامین سلامت نوزاد ، باعث کاهش علامت های رفلاکس در نوزاد می شود.
  
• ماساژ کودکان با روغن های مخصوص کودک یا روغن های خانگی مانند روغن زیتون و روغن نارگیل در بهبود علایم کولیک و علایم گوارشی تاثیر دارد.
  
• قرار دادن سر نوزاد در ماه های اول تولد با زاویه ۳۰ درجه هنگام خواب ، باعث کاهش علایم می شود. می توانید با قرار دادن یک بالش نازک زیر سر شیرخوار اینکار را انجام دهید.

بعد از مطالعه مقاله رفلاکس معده حتما مقاله رفلاکس پنهان در نوزادان را مطالعه فرمایید.