دندان قروچه در کودکان و راه های درمان آن

درباره دندان قروچه در کودکان

بدون شک داشتن خوابی راحت و بی صدا برای کودکان، آرزوی هر پدر و مادری است. نگاه کردن به کودکی که خواب است و شنیدن صدای نفس های راحت و منظم او، می تواند خستگی یک روز را از بین ببرد. با این حال، برخی از والدین علاوه بر این صدای منظم و آرامش بخش با صداهای دیگری، مانند ساییده شدن دندان های کودک به یکدیگر، که تحت عنوان دندان قروچه در کودکان نیز شناخته می شود، روبرو هستند. این امر در کودکان بسیار شایع است. دندان قروچه کودکان در خواب اصطلاح پزشکی برای ساییدن دندان ها به هم یا فشردن فک است.

بسیاری از بچه ها به این امر مبتلا هستند (به گفته کارشناسان از هر ده کودک دو یا سه نفر دندان های خود را در خواب به هم می سایند یا فکشان سفت می شود)، اما بیشتر کودکان با این مشکل بزرگ می شوند. دندان قروچه اغلب در طی مراحل خواب عمیق یا هنگامی که بچه ها تحت استرس هستند، اتفاق می افتد.

علل دندان قروچه کودکان در خواب

کارشناسان همیشه در باره علت به وجود آمدن دندان قروچه در کودکان مطمئن نیستند. در بعضی موارد، ممکن است دندان قروچه در کودکان ناشی از تزار نبودن دندان های بالایی و پایینی باشد. برخی دیگر از کودکان به طور غیر عادی و به عنوان پاسخ به درد، مانند درد گوش یا دندان درآوردن،  دندان های خود را به یکدیگر فشار می دهند. همان طور که ممکن است هنگام درد عضله، آن را مالش دهیم کودکان ممکن است دندان های خود را به عنوان راهی برای تسکین درد، به هم بسایند. دندان قروچه در بسیاری از کودکان به واسطه این عوامل به وجود می آید.

استرس – غالبا به شکل فشارهای عصبی یا خشم- می تواند دلیل دیگری برای به وجود آمدن دندان قروچه در کودکان باشد. نگرانی از امتحانات در مدرسه، تغییری در روال عادی زندگی کودک (مانند به دنیا آمدن خواهر یا برادر و یا تغییر در مدرسه و محیط آموزشی) و یا مشاجرات در محیط خانه و مدرسه می توانند از عوامل مولد استرس در کودکان باشند. دندان قروچه در بچه های بیش فعال نیز وجود دارد. بعضی اوقات، کودکانی که دچار بیماری یا شرایط پزشکی خاص هستند (مانند فلج مغزی) یا داروهای خاص مصرف می کنند نیز به دندان قروچه مبتلا می شوند.

اثرات دندان قروچه کودکان در خواب

دندان قروچه در بسیاری از موارد، بدون بروز هیچ علایم جانبی در کودک وجود دارد و به راحتی قابل شناسایی نیست. این در حالی است که این عارضه ممکن است در موارد دیگر، علایمی مانند سردرد یا گوش درد را به همراه داشته باشد. با این حال، دندان قروچه کودکان می تواند به واسطه صدایی که در طول شب ایجاد می کند، برای سایر اعضای خانواده آزاردهنده باشد. 

در بعضی موارد، ساییدن و فشار دادن دندان ها در طول شب می تواند باعث ساییده شدن مینای دندان، شکستن دندان ها، افزایش حساسیت آنها به دما، ایجاد درد شدید در صورت و همچنین بروز مشکلاتی برای فک کودک، مانند بیماری مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود. با این حال، مشکل TMJچندان رایج نیست و تنها در آن دسته از کودکانی که به طور مرتب دچار دندان قروچه هستند، بروز می کند.

تشخیص دندان قروچه کودک

بسیاری از کودکانی که به عارضه دندان قروچه مبتلا هستند، خود از این موضوع آگاهی ندارند. بنابراین معمولا این خواهر، برادر یا والدین هستند که مشکل را تشخیص می دهند.

برخی از علائم ظاهری:

• دندان قروچه کودکان در خواب سبب ایجاد سر و صدای ناخوشایند می شود.
• شکایت کودک از درد  فک یا صورت پس از بیدار شدن از خواب
• درد فک یا دندان ها همراه با جویدن غذا

اگر فکر می کنید کودک شما دندان قروچه می کند، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید. در چنین مواردی دندان پزشک، دندان های کودک را در خصوص احتمال آسیب دیدگی مینای دندان، ساییدگی و پارگی های غیر معمول بررسی می کند. او همچنین برای بررسی حساسیت های غیر معمول دندان ممکن است مقداری آب یا هوا بر روی دندان ها اسپری کند.

در صورت مشاهده آسیب، دندانپزشک ممکن است چند سوال از کودک شما بپرسد. این سوال ها می توانند شامل موارد زیر شوند:

• قبل از خواب چه احساسی دارید؟
• آیا نگران چیزی در خانه یا مدرسه هستید؟
• آیا از کسی عصبانی هستید؟
• قبل از خواب چه کاری انجام می دهید؟

این معاینه به دندانپزشک کمک می کند تا ریشه دندان قروچه کودک را بررسی کند و علل آناتومیک (دندان های نامرتب) و یا روانی (استرس) مشکل را بررسی کند. بر این اساس او یک برنامه درمانی موثر ارائه می دهد.  

درمان دندان قروچه کودکان

بسیاری از کودکان با این مشکل بزرگ می شوند. با این حال ترکیبی از مشاهدات والدین و درمان های معرفی شده توسط دندانپزشک می تواند در صورت بروز مشکل تا از بین رفتن کامل آن، کمک کننده باشد. در مواردی که ساییدن و فشردن دندان ها باعث آزار و اذیت صورت و فک کودک می شود و یا به دندان ها آسیب می رساند، دندانپزشکان ممکن است محافظ ویژه شب را تجویز کنند. محافظ شبانه که به اندازه دندان کودک ساخته می شود، شبیه محافظ دهانی است که ورزشکاران استفاده می کنند. شاید عادت کردن به این محافظ برای کودک کمی زمان بر باشد، اما نتایج مثبت آن به سرعت خود را نشان می دهد.

کمک به بچه ها در خصوص این مشکل

فارغ از نوع علت دندان قروچه (روانی یا فیزیکی)، ممکن است بچه ها بتوانند با کمی ریلکس کردن قبل از خواب، دندان قروچه خود را کنترل کنند. به عنوان مثال، دوش آب گرم، گوش دادن به موسیقی آرام یا خواندن کتاب پیش از خواب می تواند به آرامش کودکان بسیار کمک کند.

در مواردی که دندان قروچه کودک ناشی از پارامتری های روانی و استرس است، باید از کودک خود در خصوص علت ناراحتی اش سوال کنید و راهی را برای آرام کردن او پیدا کنید. به عنوان مثال، ممکن است کودک شما نگران دور شدن از خانه در اولین اردوی مدرسه باشد. در چنین شرایطی دادن اطمینان خاطر به او که در هر شرایطی و در صورت لزوم، پدر و مادرش هموار کنارش هستند می توانند به از بین بردن اضطراب ناشی از این اتفاق کمک کند. ممکن است مسایل پیچیده تر باشند. به عنوان مثال، انتقال به یک شهر جدید می تواند استرس زیادی را متوجه کودک کند. با صحبت کردن با کودک و بررسی نگرانی هایش، به او در رفع ترس ها و اضطراب هایش کمک کنید. شما می توانید در این راستا از پزشک خود نیز کمک بگیرید. 

در موارد نادر، درمان های رایج برای از بین بردن استرس، برای جلوگیری از دندان قروچه کافی نیستند. اگر خوابیدن برای کودک شما مشکل است یا رفتار متفاوتی نسبت به حالت عادی خود بروز می دهد، ممکن است دندانپزشک یا پزشک معاینه بیشتری را به شما پیشنهاد دهند. این آزمایش ها می توانند به شما کمک کند تا علت استرس کودک را پیدا کنید و بر اساس آن طرح یک دوره درمانی مناسب را پایه ریزی کنید.

دندان قروچه چقدر طول می کشد؟

بیشتر بچه ها وقتی دندان های شیری خود را از دست می دهند، ساییدن آن ها به یکدیگر را متوقف می کنند. با این حال،  دندان قروچه در برخی از کودکان تا زمان بلوغ ممکن است ادامه پیدا کند. اگر دندان قروچه ناشی از استرس باشد، این امر تا کاهش استرس و رفع آن به طور کامل ممکن است ادامه پیدا کند.

جلوگیری از دندان قروچه کودکان در خواب

از آنجا که برخی از دندان قروچه  ها واکنش طبیعی کودک در برابر رشد و نمو است، در بسیاری از موارد نمی توان از بروز آن جلوگیری کرد. این در حالی است که جلوگیری از دندان قروچه هایی با منشا مشکلات روانی و استرس امکان پذیر است. بنابراین به طور مرتب با بچه ها در مورد احساساتشان صحبت کنید و به آنها کمک کنید تا با استرس کنار بیایند. ویزیت مرتب دندانپزشک می تواند به پیدا کردن ریشه ها و درمان دندان قروچه در کودکان کمک کند.