هپاتیت ب در کودکان – علائم ، پیشگیری و درمان

هپاتیت B در کودکان یا HBV نوعی بیماری کبدی است که توسط ویروس هپاتیت ب ایجاد می شود. اکثر عفونت های ایجاد شده توسط این ویروس، بدون نیاز به درمان خاصی، در طی یک الی دو ماه برطرف می شوند. اگر این عفونت بیش از ۶ ماه به طول انجامد، به هپاتیت مزمن تبدیل می شود که خود می تواند سبب بروز التهاب مزمن کبد، سیروز کبدی (زخم کبد)، سرطان کبد و یا نارسایی های کبدی شود. مقاله پیش رو اطلاعاتی در مورد علائم ، پیشگیری و درمان هپاتیت ب در کودکان در اختیار شما قرار خواهد داد.

ویروس هپاتیت B از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به این ویروس (مانند خون، مایع منی، مایعات واژن و بزاق) منتقل می شود. بر خلاف ویروس هپاتیت A، هپاتیت ب از طریق آب یا غذای آلوده نمی تواند منتقل شود. هپاتیت B از طریق رابطه جنسی و یا سوزن آلوده نیز می تواند به صورت تصادفی منتقل شوند. با این حال، این ویروس می تواند با کمک یکی از روش های زیر کودکان را آلوده کند:  

• انتقال ویروس از طریق مادر: به همین دلیل است که انجام آزمایش های خون از زنان حامله و بررسی هپاتیت B در خون مادر اهمیت دارد. مادران آلوده به این ویروس می توانند در زمان تولد، این بیماری را به نوزاد خود منتقل کنند.
• زندگی کردن در خانه ای مشترک با فرد آلوده به هپاتیت ب و استفاده از وسایل مشترکی مانند مسواک و تیغ
• دریافت فراورده های خونی و یا تزریق خون در بیماران هموفیلی. غربالگری دقیق خون، خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش می دهد.
• گاز گرفته شدن توسط فرد یا وسیله ای که آلوده به این ویروس است و نفوذ دندان ها یا بخش های تیز وسیله به اعماق پوست.
• بیماران دیالیزی در خطر ابتلا به این ویروس هستند.

علائم هپاتیت ب یا HBV در کودکان و نوزادان

هدف اصلی ویروس هپاتیت B یا HBV در کودکان سلول های کبدی است و به همین سبب این بیماری، عمدتا کبد را درگیر می کند. به محض ورود به بدن، ویروس ها وارد کبد می شوند. پس از تکثیر در کبد، ویروس ها سبب کشته شدن سلول های کبدی می شوند. از بین رفتن ناگهانی سلول های کبدی، آسیب های جدی را به کبد وارد می کند و حتی می تواند سبب نارسایی های کبدی شود.

با این حال، روند پیشرفت بیماری هپاتیت ب در کودکان متفاوت است. این ویروس در بدن کودکان به آرامی شروع به تکثیر می کند و آسیب های وارد شده به کبد با سرعت کمتری پیش می روند. به همین سبب است که بیماری هپاتیت بی در کودکان مزمن می شود. با اینکه کودکان در خون و کبد خود این ویروس را دارند، اما هیچ علائمی از خود نشان نمی دهند.

افراد مبتلا به بیماری هپاتیت مزمن می توانند این ویروس را به دیگران منتقل کنند، حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند. بیشتر کودکان و نوزادانی که در بدو تولد و یا بلافاصله پس از آن، درگیر این بیماری می شوند، ناقل مزمن به شمار می روند. بر خلاف کودکان، بزرگسالان به نوع حاد هپاتیت مبتلا می شوند و بیماری به شکل حاد در آنها بروز پیدا می کند و پس از بهبود، ویروس از بدن آن ها پاک می شود.

این بیماری به طور معمول طی ۲۵ الی ۱۸۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس HBV ظاهر می شود.

رایج ترین علائم هپاتیت ب یا HBV در کودکان عبارتند از:

• زرد شدن پوست و چشم (زردی)
• خستگی که هفته ها یا حتی ماهها به طول می انجامد
• درد شکمی در ناحیه کبد (سمت راست و بالای شکم)
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد مفاصل
• تب با درجه پایین
• ادرار تیره و مدفوع رنگ روشن
• خارش گسترده
• کهیر های پراکنده در بدن

تشخیص هپاتیت ب در کودکان

برای تشخیص این بیماری، پزشک در ابتدا در خصوص علائم و سابقه پزشکی کودکتان سوالاتی را می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. بیماری هپاتیت B یا HBV با آزمایش خون تشخیص داده می شود و این آزمایش ها همچنین می توانند شدت و میزان تاثیر این ویروس بر روی کبد را بررسی کنند. در موارد مزمن، ممکن است مجبور به انجام بیوپسی کبدی بر روی کودک خود شوید. بیوپسی کبدی نمونه برداری از بافت کبد برای انجام برخی از آزمایش ها است.

درمان هپاتیت B در کودکان

بیماری هپاتیت ب در کودکان و علائم آن معمولا با کمک دارو درمان می شود. بیمارانی که شرایط حادی ندارند، کاملا بهبود پیدا می کنند. برای درمان بیمارانی با شرایط حاد، پزشکان معمولا داروهایی را تجویز می کنند که می توانند با کاهش سطح فعالیت ویروس، از آسیب های جدی به کبد جلوگیری کنند. این داروها عبارتند از:

• تزریق اینترفرون آلفا -۲ ب (اینترون A)
• داروی خوراکی لامیوودین (Epivir-HBV)

بیمارانی که مبتلا به هپاتیت B یا HBV مزمن هستند، باید از مصرف هر چیزی که می تواند آسیب های بیشتری به کبد وارد کند (مانند الکل، برخی از داروها، مکمل های غذایی و گیاهان دارویی) اجتناب کنند. بهتر است برای مصرف هر کدام از این موارد، با پزشک کودک خود مشورت کنید.

در موارد نادری که این بیماری آسیب های شدید و جبران ناپذیری را به کبد وارد کرده باشد، ممکن است پیوند کبد صورت گیرد.

پیشگیری و واکسیناسیون

واکسیناسیون هپاتیت B برای کودکان بسیار مهم و کلیدی است. این واکسیناسیون شامل سه دوره تزریق است که در بازه زمانی شش ماهه انجام می شود. تنها پس از تکمیل سه دوره تزریق ایمنی کامل برای کودکان به وجود می آید.

اگر باردار هستید، حتما آزمایش خون مربوط به تشخیص این بیماری را انجام دهید. در صورت مثبت بودن آزمایش و تشخیص این بیماری، مطمئن شوید که نوزاد شما در عرض ۱۲ ساعت پس از تولد، اولین دوز واکسن هپاتیت B و تزریقی به نام H-B-I-G را دریافت می کند.

نوزاد شما باید یک الی دو ماه پس از تولد دوز دوم واکسن هپاتیت B و در شش ماهگی دوز سوم این واکسن را دریافت کند. همچنین بهتر است نوزاد در بازه سنی نه الی ۱۵ ماهگی، آزمایش خون بدهد تا در خصوص حفاظت وی در برابر هپاتیت اطمینان حاصل شود.