عطسه نوزاد پدیده ای است که توجه بسیاری از والدین تازه کار را به خود جلب می‌کند. اگرچه این پدیده ممکن است باعث نگرانی شما شود، اما در بیشتر مواقع عطسه نشانه سلامتی نوزاد است. عطسه به نوزاد کمک می‌کند تا مجاری تنفسی خود را پاکسازی کند و خود را با محیط های جدید سازگار کند. در بعضی موارد عطسه کردن همان واکنش طبیعی نوزاد به عوامل محیطی همچون گرد و غبار و خشکی هوا است. والدین می‌توانند با تمیز نگه داشتن محیط و دوری از عوامل محرک به کاهش عطسه فرزندشان کمک کنند. در مواردی که عطسه کردن نوزاد با علائم نگران کننده مانند تب یا کاهش اشتها همراه باشد، مشورت با پزشک متخصص اطفال ضروری است. در ادامه، به بررسی کامل تر علل و راهکار های کاهش عطسه در نوزادان خواهیم پرداخت.
عطسه نوزاد: طبیعی یا نشانه بیماری؟
عطسه نوزادان در بیشتر مواد امری طبیعی و نشانه سلامتی آنها است. در ادامه، به بررسی دقیق تری از کارکرد های مهم عطسه در نوزادان می‌پردازیم.
پاکسازی مجاری تنفسی
بینی نوزادان دارای مسیری است که باید همیشه باز و پاکیزه بماند. از آنجا که مجاری بینی نوزاد بسیار کوچک و ظریف هستند، حتی مقادیر اندک گرد و غبار یا ذرات شیر می‌تواند باعث انسداد آن شود. عطسه به تمیز کردن این مجاری کمک می‌کند، تا نوزاد بتواند به راحتی نفس بکشد. این فرآیند طبیعی، نوزاد را از مشکلات تنفسی دور نگه می‌دارد و به عملکرد طبیعی بدن او کمک می‌کند.
عملکرد سالم سیستم عصبی
عطسه نشانگر فعال بودن و سلامت سیستم عصبی نوزاد است. این واکنش به عنوان یک رفلکس از سوی مغز کنترل می‌شود. هنگامی که بینی نوزاد تحریک می‌شود، سیستم عصبی سیگنال هایی به مغز ارسال می‌کند و در نتیجه، مغز دستور عطسه را صادر می‌کند. این واکنش نشان می‌دهد که سیستم عصبی نوزاد درست عمل می‌کند و سلامت کلی او را تضمین می‌کند.
واکنش به محیط جدید
نوزاد تازه متولد شده از محیط ضد عفونی و ایمن رحم مادر به دنیایی وارد می شود که پر از میکروب ها و ذرات معلق است. عطسه برای نوزاد مانند یک ابزار دفاعی عمل می‌کند که نوزاد را در برابر این چالش ها محافظت می‌کند. این مکانیسم به نوزاد کمک می‌کند تا به شرایط جدید عادت کند و با محیط بیرونی سازگار شود. عطسه به عنوان یک واکنش طبیعی و ضروری، نقش مهمی در حفاظت از نوزاد بر عهده دارد و نشان دهنده تطبیق او با محیط جدید است.
دلایل شایع عطسه در نوزادان
وقتی نوزاد عطسه می‌کند، ممکن است والدین بخواهند بدانند دلیل اصلی آن چیست. عطسه کردن نوزاد می‌تواند به خاطر عوامل محیطی، فیزیولوژیکی یا حتی برخی ناهنجاری های احتمالی باشد. در اینجا به بررسی دلایل رایج عطسه در نوزادان می‌پردازیم تا با شناخت بهتر این عوامل، والدین بتوانند محیطی مناسب تری را برای فرزندشان فراهم کنند.
تحریک توسط عوامل محیطی
نوزادان به عوامل محیطی بسیار حساسیت دارند و ممکن است در مقابل برخی از آنها واکنش نشان دهند. دود سیگار و بوی عطر از جمله محرک‌هایی هستند که می‌توانند باعث عطسه نوزاد شوند. اگر در محیطی که نوزاد حضور دارد کسی سیگار می‌کشد یا از عطرهای تند استفاده می‌کند، حتی کوچکترین مقدار از این مواد شیمیایی می‌تواند به سرعت بینی نوزاد را تحریک و موجب عطسه او شود. توصیه می شود والدین فضایی عاری از دود و بو را برای نوزادان فراهم کنند.
خشکی هوا
خشکی هوا، به ویژه در فصل های سرد سال یا در محیط هایی که از دستگاه های گرمایشی استفاده می‌شود، می‌تواند مجاری بینی نوزادان را خشک کند. این خشکی ممکن است به تحریک بینی و در نتیجه عطسه های مکرر نوزاد منجر شود. برای حل این مشکل، پیشنهاد می‌شود از دستگاه بخور سرد استفاده کنید. این دستگاه ها رطوبت لازم برای هوای محیط را تامین کرده و از خشکی بینی نوزاد جلوگیری می کنند.
تنفس از راه دهان
از دیگر دلایل عطسه نوزاد تنفس از راه دهان است. نوزادان در هفته های ابتدایی زندگی خود ممکن است به دلایل مختلف بیشتر از طریق دهان تنفس کنند. این نوع تنفس مجاری بینی نوزاد را تحریک کرده و به عطسه منجر می شود. با گذشت زمان و با تقویت سیستم تنفسی، نوزادان به تدریج به تنفس از راه بینی عادت می‌کنند و این مسئله کم تر رخ می‌دهد.
با شناخت این عوامل و بهره گیری از راهکارهای ساده، والدین می‌توانند از شدت عطسه نوزاد خود کاسته و محیط مناسبی را برای رشد و سلامت او فراهم کنند.
عطسه نوزاد بر اثر ابتلا به بیماری ها
عطسه در نوزادان علاوه بر اینکه از بدن محافظت کرده و به سازگاری با محیط جدید کمک می‌کند، در برخی مواقع می‌تواند نشان دهنده بیماری های جدی باشد. آگاهی از این نشانه‌ها به والدین کمک می‌کند تا اقدامات لازم را در اسرع وقت انجام دهند.
عفونت های تنفسی
عطسه در نوزادان ممکن است به علت عفونت های شایع تنفسی در این سن رخ دهد. این عفونت ها توسط ویروس‌ها یا باکتری هایی که به سیستم تنفسی نوزاد وارد می‌شوند، ایجاد می شوند.
- علائم هشدار دهنده ای که باید به آنها توجه کرد:
- تب بالای ۳۸ درجه: افزایش دما نشان دهنده مبارزه بدن با عفونت است.
- سرفه و خس خس سینه: این علامت نشان دهنده درگیری سیستم تنفسی تحتانی نوزاد است.
- کاهش اشتها و بی‌حالی: عدم تمایل به غذا خوردن ممکن است به دلیل احساس ناخوشی عمومی باشد.
- آبریزش بینی غلیظ و رنگی: تغییر رنگ و غلظت ترشحات بینی نشان دهنده وجود عفونت است.
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا، فوراً به پزشک متخصص کودکان و نوزادان مراجعه کنید. درمان به موقع از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و سلامت نوزاد را تامین می کند.
سندروم ترک نوزادی و علائم آن (NAS)
سندروم ترک نوزادی معمولا بر اثر مصرف مواد مخدر توسط مادر در دوران بارداری ناشی می‌شود. این وضعیت علائمی شبیه به عطسه های عادی دارد، اما با نشانه های جدی تری همراه است.
- علائم بارز سندرم ترک نوزادی:
-
- عطسه های مکرر و پی در پی: بروز عطسه به شکلی غیر طبیعی و مداوم
- لرزش و بی‌قراری نوزاد: در این حالت نوزاد قادر به آرام شدن نیست
- ناتوانی در مکیدن و تغذیه: این مشکل ممکن است به دلیل عدم تمرکز نوزاد باشد
تشخیص این علائم و همکاری با متخصصان برای درمان سندروم ترک نوزادی بسیار ضروری است.
چگونه عطسه نوزاد را کاهش دهیم؟
عطسه نوزادان معمولاً واکنشی طبیعی به محیط اطراف است، اما می‌توان آن را با پاکسازی صحیح و رعایت برخی اصول کاهش داد. در این بخش، به نکاتی برای کاهش عطسه نوزاد می‌پردازیم.
حفظ نظافت محیط اطراف نوزاد
تمیز نگه داشتن محیط اطراف نوزاد از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش عطسه است. هوای تمیز و عاری از گردوغبار به بهبود سلامت سیستم تنفسی نوزادان کمک می کند.
به والدین توصیه می‌شود موارد زیر را رعایت کنند:
- شستشوی منظم ملحفه‌ها و لباس‌های نوزاد
- استفاده از جاروبرقی های مجهز به فیلتر HEPA (فیلتر های ضد آلرژی)
- جلوگیری از ورود حیوانات خانگی به اتاق نوزاد
دوری از محرک ها
برخی محرک های محیطی باعث عطسه زیاد نوزاد می شوند. برای کاهش عطسه نوزاد در مواجه با این محرک ها، موارد زیر توصیه می‌شود:
- پرهیز از دود سیگار
- اجتناب از عطرهای تند و مواد شیمیایی
- از اسپری های شیمیایی در مجاورت نوزاد استفاده نکنید
افزایش رطوبت هوا
استفاده از دستگاه های رطوبت ساز به طور موثری از خشکی بینی و عطسه های ناشی از کمبود رطوبت جلوگیری می کند. در فصل‌های سرد، سیستم‌های گرمایشی هوای داخل خانه ها را خشک می کنند. در این شرایط، استفاده از بخور سرد به حفظ رطوبت هوا کمک می‌کند و از مشکلات مربوط به خشکی هوا جلوگیری می‌کند.
تهویه مناسب اتاق نیز بسیار مهم است. نباید رطوبت بیش از حد باعث رشد قارچ ها و کپک ها شود. اگر بینی نوزاد خشک شد، می توانید از قطره‌های نمکی مخصوص کودکان استفاده کنید. این قطره ها به حفظ رطوبت طبیعی بینی کمک کرده و تنفس کودک را آسان تر می‌کنند.
مشورت با پزشک
در صورتی که با عطسه زیاد نوزاد، یا با علائم دیگری مانند تب یا بی حالی مواجه شدید، حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. پزشک می‌تواند دلایل زمینه ای عطسه را تشخیص دهد و توصیه های مناسب را ارائه کند.
کلام آخر
عطسه نوزاد معمولاً نشانه سلامتی و واکنش طبیعی بدن او به محیط است. با شناخت علل احتمالی و راه حل‌های کاربردی مانند حفظ نظافت محیط و استفاده از دستگاه بخور، می‌توان احتمال عطسه را کاهش داد و سلامتی نوزاد را تقویت کرد.
اگر عطسه همراه با علائمی مانند تب یا آبریزش بینی همراه باشد، مشورت با متخصص اطفال ضروری است. آگاهی و مراقبت صحیح از نوزاد نه تنها به والدین آرامش می‌بخشد، بلکه به رشد و سلامت نوزاد نیز کمک می‌کند.
نوشته شده توسط: دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان
دیدگاه ها (0)