سرماخوردگی در کودکان

سرماخوردگی کودک یکی از عفونت های ویروسی مسری در ناحیه دستگاه تنفسی فوقانی است. بیشتر بزرگسالان هر از گاهی دچار سرماخوردگی می شوند، ولی کودکان به مراتب بیشتر از بزرگسالان به ویروس سرماخورگی مبتلا می شوند.

بیشتر سرماخوردگی ها توسط رینو ویروس های معلق در هوا یا چیزهایی که لمس می کنید ایجاد می شوند. این ویروس ها وارد پوشش محافظ بینی و گلو می شوند و سیستم ایمنی بدن کودک را درگیر می کنند که این امر به گلودرد، سردرد و گرفتگی بینی کودک منجر می شود.

چه چیزهایی باعث سرماخوردگی کودک می شوند؟

هوای خشک داخل یا خارج از خانه مقاومت کودک را در برابر عفونت های ایجاد شده توسط ویروس های سرماخوردگی کاهش  می دهند. در افراد بزرگ سال، سیگاری ها بیشتر از افرادی که سیگاری نمی کشند، دچار سرماخوردگی می شوند، و احتمالاً علایم برای آنها بدتر و طولانی تر خواهد بود. بروز این بیماری در این افراد ممکن است برونشیت یا ذات الریه ایجاد کند.

اما چیزی که واضح است، برخلاف گفته مادر بزرگ ها ژاکت نپوشیدن در سرما، خوابیدن روی کاناپه بدون پتو و بیرون رفتن با مو های مرطوب سرماخوردگی در کودکان ایجاد نمی کند.

علائم و نشانه های سرماخوردگی کودک کدامند؟

از اولین علایم سرماخوردگی کودک می توان به خارش گلو، آبریزش یا گرفتگی بینی و عطسه و سرفه اشاره کرد. كودكان مبتلا به سرماخوردگی ممكن است احساس خستگی كنند و دچار گلو درد، سرفه، سردرد، تب خفيف، گرفتگی عضلانی و از دست دادن اشتها شوند. معمولا هنگام بروز سرماخوردگی مخاط بینی کودک غلیظ تر شده و زرد رنگ یا سبز رنگ می شود.

آیا سرماخوردگی کودک واگیر دار است؟

سرماخوردگی در کودکان شایعترین بیماری عفونی در ایران بوده و بسیار واگیر دار است.(به خصوص در ۲ تا ۴ روز اول پس از شروع علایم). ویروس سرماخوردگی می تواند تا چند هفته بعد از بروز بیماری منتقل شود.

این بیماری از طریق تماس افراد با یکدیگر و تنفس ذراتی که هنگام عطسه کردن و سرفه کردن فرد مبتلا در هوا منتشر می شوند منتقل می شود. این ذرات می توانند تا شعاع ۳ تا ۴ متری در هوا انتشار یابند. لمس کردن دهان یا بینی بعد از تماس با سطح آلوده نیز می تواند باعث انتقال ویروس سرماخوردگی شود.

سرماخوردگی کودک چقدر طول می کشد؟

علائم سرماخوردگی کودک معمولاً ۲ تا ۳ روز بعد از قرار گرفتن بدن در معرض منبع عفونت ظاهر می شوند. اکثر سرماخوردگی ها معمولا طی یک هفته درمان می شوند، اما برخی از آنها کمی بیشتر طول می کشند.

سرماخوردگی کودک چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک متخصص اطفال قادر به شناسایی دقیق عامل ایجاد کننده علائم سرماخوردگی نیست، اما می تواند گلو و گوش فرزند شما را معاینه کند و یا کشت گلو انجام دهد تا مطمئن شود این علایم از بیماری دیگری نیست که نیاز به درمان داشته باشد. اگر بعد از گذشت ۳ روز علائم بدتر شود، مشکل می تواند از گلودرد، سینوزیت، ذات الریه یا برونشیت باشد.

اگر علائم بیش از یک هفته طول بکشد، و یا هر سال در یک زمان مشخص ظاهر شود، یا هنگامی اتفاق بیفتد که کودک شما در تماس با گرد و غبار یا حیوانات قرار دارد، احتمال اینکه فرزندتان به آلرژی مبتلا باشد بسیار زیاد است. کودکانی که هنگام ابتلا به این بیماری دچار مشکلات تنفسی یا خس خس سینه و سرفه های خشک می شوند ممکن است مبتلا به آسم باشند.

سرماخوردگی در کودکان چگونه درمان می شود؟

سرماخوردگی به خودی خود و بدون معالجه خاص پزشکی درمان می شود.  هیچ پزشکی نمی تواند سرماخوردگی را درمان کند، اما می تواند علائمی مانند گرفتگی عضلانی، سردرد و تب و سرفه را کاهش دهد. برای این منظور متخصص اطفال با توجه به سن و وزن فرزند شما ممکن است استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند.

هرگز به کودک یا نوجوان تان آسپیرین ندهید، چراکه ممکن است دچار سندرم رای بشوند. این سندرم بسیار نادر است اما در عین حال بسیار خطرناک و کشنده نیز می باشد.

بسیاری از پزشکان متخصص اطفال تجویز داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین های بدون نسخه را برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی کنند. این دارو ها نه تنها اثر بخشی اثبات شده ای ندارند بلکه ممکن است کودکان زیر یک سال را دچار توهم، تحریک پذیری و ضربان نامنظم قلب کنند.

درمان سرماخوردگی با مصرف مایعات زیاد و هیدره کردن بدن در کودکان ، خصوصا در کودکان زیر یک سال ، باعث کند شدن سیر بیماری و بهبود علایم می شود.

آیا می توان از سرماخوردگی کودک جلوگیری کرد؟

از آنجا که عوامل ویروسی زیادی باعث این بیماری می شوند، واکسنی برای محافظت در برابر آنها وجود ندارد. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، کودک شما باید:

• از افرادی که سرماخوردگی دارند فاصله بگیرد
• دستهای خود را بعد از فین کردن بشوید
• جلوی عطسه و سرفه اش را با دستمال یا آرنج بگیرد نه با دست
• با افراد مبتلا، حوله ، لیوان نوشیدنی و یا ظروف غذاخوری خود را به اشتراک نگذارد
• از دستمال کاغذی استفاده شده دیگران استفاده نکند

از مصرف بیش از اندازه ویتامین  C خودداری کنید و قبل از مصرف هر نوع ویتامین و داروی گیاهی باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

چگونه می توانم به کودک خود کمک کنم؟

برای کمک به کاهش ناراحتی های ناشی از بیماری ، می توانید:

• به منظور باز شدن گرفتگی بینی می توانید قطره های نمکی (سالین) در سوراخ های بینی کودک بچکانید
• برای افزایش رطوبت هوامی توانید از بخور های سرد استفاده کنید
• برای کاهش خشکی پوست ناحیه زیر بینی می توانید از وازلین استفاده کنید
• برای تسکین گلودرد، آب نبات یا قطره سرفه به فرزندتان بدهید (فقط برای بچه های بزرگتر از ۶ سال)
• می توانید از دوش آب گرم برای کاهش درد های عضلانی بدن کودک استفاده کنید
• حمام را با استفاده از آب گرم پر از بخار کنید تا گرفتگی بینی کودک با تنفس بخار آب بر طرف شود

آیا سوپ مرغ هم برای بهبود سرماخوردگی کودک مفید است؟

هیچ اثبات واقعی وجود ندارد که خوردن آن بتواند این بیماری را درمان کند ولی ۸۰۰ در حدود سالی است که افراد بیمار از آن استفاده می کنند و معتقدند که استفاده از آن برای درمان بی فایده نیست. سوپ مرغ حاوی یک اسید آمینه نازک کننده مخاط بینی به نام سیستئین است. همچنین برخی تحقیقات نشان می دهد سوپ مرغ به کنترل سلولهای سفید خون به نام نوتروفیل که عامل گرفتگی بینی هستند کمک می کند.

بهترین کاری که می توانید برای مقابله با سرماخوردگی انجام بدهید این است که از رسیدن غذا و مایعات به فرزندتان اطمینان حاصل کنید، چون بچه ها به دلیل تب و ترشح مخاط بینی هنگام سرماخوردگی آب زیادی از دست می دهند.

چه موقع باید به متخصص اطفال مراجعه کنید؟

اگر فکر می کنید بیماری فرزندتان بیشتر از یک سرماخوردگی ساده است، و یا کودک شما به جای بهتر شدن بدتر می شود، یا هر یک از علایم زیر را دارد حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید:

• سرفه های خلطی زیاد
• تنگی نفس
• بی حالی و خستگی غیر معمول
• عدم توانایی در نگه داشتن مواد غذایی و مایعات
• درد رو به افزایش سر، صورت و گلو
• گلو درد بسیار دردناک بلع کودک را مختل کند
• درد قفسه سینه یا معده
• تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن
• گوش درد

مانند بیشتر عفونت های ویروسی، این بیماری هم باید دوره خود را طی کند تا درمان شود. استراحت زیاد و نوشیدن مایعات زیاد مثل آب و آب میوه ها می تواند به کودک شما کمک کند تا هنگام بهبودی احساس بهتری داشته باشد. به منظور جلوگیری از سرایت این بیماری بهتر است تا بهبودی کامل آن فرزندتان به مدرسه نرود.

توصیه می شود مقاله بیماری آنفولانزا را هم مطالعه کنید.