رنگ مدفوع نوزاد و ارتباط آن با سلامتی نوزاد

رنگ مدفوع نوزاد

رنگ مدفوع نوزاد می تواند یکی از شاخص های سلامت نوزاد باشد. مدفوع نوزاد به ویژه در سالهای اول زندگی با تغییر رژیم غذایی به انواع رنگ های مختلف تغییر می کند. توجه داشته باشید که اگر رنگ و بافت مدفوع در افراد بزرگسال نشانه بیماری است لزوما برای نوزادان نشانه بیماری محسوب نمی شود. به این معنی که معیار های تشخیص طبیعی بودن رنگ مدفوع در نوزادان با افراد بزرگسال متفاوت اند. در این مقاله به مدفوع سیاه نوزاد ، سبز شدن مدفوع نوزاد و تغییر قوام مدفوع نوزاد و ارتباط آن با سلامتی نوزاد پرداخته شده است.

جدول راهنمای رنگ مدفوع نوزاد

مدفوع سیاه نوزاد

اولین مدفوع نوزاد به رنگ سیاه و سفید با قوام قیر مانند می باشد. این مدفوع مکونیوم نام دارد و حاوی مخاط، سلولهای پوستی و مایع آمنیوتیک است. مدفوع سیاه نوزاد نباید بیش از دو روز ادامه یابد.

 اگر رنگ مدفوع نوزاد زرد خردلی  باشد

پس از اینکه مکونیوم به طور کامل دفع شد در مرحله بعدی، رنگ مدفوع نوزاد ممکن است زرد خردلی باشد. این رنگ مدفوع نیز در نوزادان شیرخوار بیشتر دیده می شود.

اگر رنگ مدفوع نوزاد زرد روشن باشد

در نوزادانی که با شیر مادر یا گاهی اوقات با شیر خشک تغذیه می شوند طبیعی است که رنگ مدفوع نوزاد به صورت زرد روشن دیده شود. اما اگرتعداد دفعات مدفوع زرد روشن بیش از حد معمول و بسیار آبکی و رقیق است  ممکن است نشانه ای از اسهال باشد که می تواند خطر کمبود آب بدن را نیز افزایش دهد.

اگر رنگ مدفوع نوزاد نارنجی باشد

رنگ نارنجی مدفوع به دلیل رنگدانه های طبیعی است که از دستگاه گوارش نوزاد جمع شده است. این حالت در نوزادانی که هم با شیر مادر و هم با شیر خشک تغذیه می شوند بروز می کند و طبیعی است.

اگر رنگ مدفوع نوزاد قرمز باشد

در برخی از موارد این احتمال وجود دارد که رنگ مدفوع نوزاد به دلیل مصرف غذاها و یا نوشیدنی هایی که به رنگ قرمز تیره هستند مانند عصاره گوجه و یا چغندر به رنگ قرمز تغییر کند. رنگ قرمز همچنین می تواند به معنای وجود خون در روده نوزاد و ناشی از عفونت روده باشد که باید توسط پزشک متخصص اطفال به آن رسیدگی شود.

خون قرمز در مدفوع نوزاد همچنین می تواند به دلیل حساسیت به شیر یا فیشر و زخم مقعد باشد. اگر رنگ مدفوع نوزاد شما قرمز است، بهتر است با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. اگر نوزاد به تازگی غذای قرمز رنگ خورده باشد، باید قبل از اینکه با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید  دقت کنید که آیا مدفوع بعدی نوزاد به رنگ طبیعی خود باز می گردد یا خیر.

اگر رنگ مدفوع نوزاد برنزه متمایل به سبز باشد

نوزادان تغذیه شده با شیر خشک ممکن است دارای رنگ مدفوع ترکیبی از مایل به سبز و زرد باشند. همچنین مدفوع آنها نیز نسبت به کودک شیرخوار سفت تر است.

سبز شدن مدفوع نوزاد

سبز شدن مدفوع نوزاد بیشتر در کودکانی که شروع به خوردن غذاهای جامد به رنگ سبز می کنند مانند اسفناج و نخود فرنگی شایع است. همچنین مصرف مکمل های آهن نیز می توانند باعث سبز رنگ شدن مدفوع نوزاد شود.

اگر رنگ مدفوع نوزاد سفید باشد

 اگر رنگ مدفوع نوزادان سفید باشد نشان دهنده این است که کودک شما نمی تواند به اندازه کافی صفرا در کبد خود تولید کند تا به او در هضم درست غذا کمک کند. این یک مشکل جدی است که در هر مرحله ای که باشد باید توسط متخصص اطفال معالجه شود.

 اگر رنگ مدفوع نوزاد خاکستری باشد

رنگ مدفوع نوزادان اگر خاکستری است هم مانند مدفوع سفید رنگ می تواند به معنای آن باشد که کودک غذا را آنطور که باید هضم نمی کند. اگر رنگ مدفوع نوزاد به رنگ خاکستری و با قوام گچ مانند بود حتما با متخصص اطفال تماس بگیرید.

منظور از بافت مدفوع چیست؟

رنگ مدفوع نوزاد می تواند تا حدی وضعیت سلامت کودک را نشان دهد، اما در نظر گرفتن بافت مدفوع نیز مهم است.  ترکیب و قوام مدفوع می تواند گویای موارد بسیاری در مورد سلامتی کودک باشد که رنگ مدفوع نوزاد نمی تواند به تنهایی انجام دهد.

قوام مدفوع

مدفوع نوزاد تازه متولد شده دارای قوام غلیظ و قیر مانند است که طبیعی است. رنگ و نوع بافت مدفوع چند روز بعد از تولد تغییر خواهد کرد. اگر این وضعیت در کودک شما در طی چند روز بعد از تولد تغییر نکرد و مدفوع شل و زرد رنگ نشد با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید زیرامی تواند نشانه ای از عدم دریافت شیر کافی توسط نوزاد باشد.

قوام مدفوع نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند دارای مدفوع شل تری هستند که ممکن است حاوی موادی دانه مانند باشد و لزوماً به این معنی نیست که کودک شما اسهال دارد.

قوام مدفوع نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می شوند

 مدفوع نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می شوند معمولا سفت تر است و به رنگ قهوه ای برنزه با رگه هایی از رنگ سبز یا زرد است. کودک ممکن است در حین دفع مدفوع دچار یبوست شود و مدفوع سخت داشته باشد.

قوام مدفوع نوزاد بعد از شروع غذاهای جامد

زمانی که شروع به اضافه کردن غذاهای جامد به رژیم غذایی کودک خود کردید، حجم و قوام مدفوع نوزاد به شکل مدفوع نرمال بزرگسالان تغییر خواهد کرد.

  یبوست در نوزادان

مدفوعی که به سختی از مجرای مقعد عبور می کند می تواند نشانه بیماری یبوست باشد. قطره های کوچک و سنگریزه مانند به رنگ قهوه ای تیره نیز نشانه ای از یبوست است. اگر کودک شما دچار یبوست شده باشد درمان آن باید سریعا انجام شود.

 اسهال در نوزادان

 مدفوع شل و آبکی در کودک شیرخوار که بیش از یک بار در هر تغذیه رخ دهد می تواند نشانه اسهال باشد با این حال تشخیص اسهال در نوزادان بسیار دشوار است زیرا حرکات روده آنها به طور طبیعی شل تر و سریعتر از کودکانی است که از غذاهای جامد استفاده می کنند.

  مدفوع مخاطی و کف دار

بعضی وقتها که کودک شروع به ترشح بزاق می کند و بزاق خود را ناآگاهانه می بلعد باعث مخاطی شدن مدفوع در آنها می شود. اگر این نوع بافت مدفوع را در کودک خود دیدید و دلیل آن بزاق و آب دهان نبود ممکن است به دلیل عفونت باشد و نیاز به مراجعه به متخصص اطفال خواهد داشت.

وجود مخاط در مدفوع نشانه چیست؟

بعد از خروج مكونيوم، وجود مخاط در مدفوع نوزادان طبیعی است. همچنین مدفوع مخاطی در نوزادانی دیده می شود که بزاق و آب دهان خود را می بلعند. اما مدفوع مخاطی می تواند در اثر وجود عفونت باکتریایی در روده کودک هم ایجاد شود. به عنوان یک قاعده کلی، اگر کودک شما از چند روز بزرگتر است و آب دهان خود را نمی بلعد و مدفوع مخاطی او به طور مستمر ادامه دارد باید با پزشک متخصص کودک خود تماس بگیرید.

خون در مدفوع نوزاد 

اگر در مدفوع کودک خون وجود داشته باشد ممکن است به دلیل فشار به دیواره روده ها در حین دفع مدفوع باشد و یا اینکه نشانه ای از عفونت باشد که نیاز فوری به تماس با پزشک متخصص اطفال دارد.

تکه های غذا در مدفوع نوزاد

وقتی تغذیه نوزاد را با غذاهای جامد شروع کردید ممکن است متوجه تکه های مواد غذایی در مدفوع نوزاد  شوید. این وضعیت به این دلیل است که بعضی از غذاها برای او قابل هضم نیستند و به سرعت از دستگاه گوارش نوزاد عبور می کنند. 

تعداد دفعات مدفوع نوزادان چقدر باید باشد ؟

اگر نوزاد شما هر روز مدفوع نمی کند، لزوما به معنای وجود مشکل نیست زیراحرکات روده درنوزاد تازه متولد شده ممکن است کم باشد. اگر به کودک خود شیر می دهید ممکن است فقط یک بار در هفته مدفوع داشته باشد تا اینکه به هفته سوم تا ششم برسد. ولی اگر کودک را با شیر خشک تغذیه می کنید باید هر روز مدفوع داشته باشد و اگر تعداد دفعات آن کمتر از روزی یکبار باشد می تواند نشانه ای از یبوست باشد و البته طبیعی است اگر بعضی از کودکان هر روز مدفوع تولید نکنند. به محض اینکه مواد جامد را در رژیم غذایی نوزاد اضافه کردید باید روزانه یک بار دفع مواد غذایی از روده داشته باشد و در صورتی که بیشتر از یکبار باشد می تواند نشانه ای از اسهال باشد.

به این نکته توجه کنید که تغییر رنگ مدفوع و حتی قوام مدفوع در اولین سال زندگی کودک طبیعی است. اما نظارت بر این تغییرات نیز با مشورت پزشک متخصص اطفال مهم است. رنگ مدفوع در نوزادان همیشه در نوسان است. تغذیه و سن نیز می تواند بر کلیت رنگ و قوام آن تاثیر بگذارد. اگر نگران حرکات روده کودک خود هستید، برای مشاوره با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. اگر نوزاد اسهال همراه با تب داشت حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

مدفوع بسیار سخت و خشک معمولاً نشانه یبوست است. اما اگر نوزاد شما دچار استفراغ شد، ممکن است نشانه کمبود آب بدنباشد. اگر به کمبود آب بدن نوزاد مشکوک هستید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

علائم کم آبی در کودکان

• روزانه کمتر از شش پوشک مرطوب داشته باشد
• سرما خوردگی
• تغییر خلق و خوی نوزاد به طوری که کمتر از حد معمول بازی می کند
• گریه بدون اشک
• خستگی بیش از حد
• تغییر رنگ پوست وظاهر چروکیده 
• نقاط نرم بر روی سر که حالت فرو رفته دارند
• چشمهای گود رفته

نظارت بر مدفوع کودک می تواند یک روش مفید برای شناسایی مشکلات سلامتی باشد. در غیر این صورت کودک از هیچ راه دیگری نمی تواند در مورد مشکل خود به شما بگوید. اگر هر گونه نگرانی درباره سلامت نوزاد دارید، در تماس با پزشک متخصص اطفال خود درنگ نکنید.

دکتر فرناز محامدی

متخصص کودکان و نوزادان

تهران، خیابان آیت الله کاشانی، بین حسن آباد و ابراهیمی شمالی، پلاک ۴۳۰، ساختمان آرمیتا، طبقه سوم، واحد ۳۷

تلفن : ۴۴۰۶۱۵۲۷-۰۲۱